Aπουσίες

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που ενώ δεν τους γνωρίζεις αισθάνεσαι να έχεις μια επαφή μαζί τους. ΄Ανθρωποι που τους νιώθεις να στέκουν ορόσημο της ζωής σου, να την έχουν σημαδέψει κατά κάποιο τρόπο. Τους ανθρώπους αυτούς θέλεις να πιστεύεις πως θα υπάρχουν πάντα, πως η αναπόφευκτη φθορά δεν θα τους αγγίξει και πως εσύ θα μπορείς κάθε φορά να γυρίζεις το βλέμμα σε αυτούς και να πέρνεις δύναμη. Είναι όμως έτσι;
Όταν ήμουν πολύ νέα είχα την τύχη να συναντήσω μια μοναδική φορά στη ζωή μου μια σπουδαία γυναίκα, τη Γαλάτεια Σαράντη, σας έχω μιλήσει και άλλοτε για αυτή. Ο πατέρας μου, που τύχαινε να την γνωρίζει, της είπε, μιλώντας για μένα, " της αρέσουν τα παραμύθια". Η Σαράντη με κοίταξε με ένα γλυκό χαμόγελο και είπε " τα παραμύθια είναι πολύ σημαντικά στη ζωή μας". Φύλαξα τα λόγια της βαθειά μέσα μου, τα ένιωσα πολύτιμο δώρο και από τότε ποτέ δεν έπαψα να αγαπώ τα παραμύθια και να τα θεωρώ σημαντικά στη ζωή μου. Νομίζω πως άν άρχισα να γράφω ιστορίες το χρωστώ και στα λόγια αυτά της Γαλάτειας Σαράντη.
Η Γαλάτεια Σαράντη μας έφυγε χθές. ΄Ησυχα και αθόρυβα όπως είχε ζήσει. Η πρώτη γυναίκα Ακαδημαϊκός, η γυναίκα με το ευαίσθητο και δυνατό συνάμα γράψιμο. Δε θα μιλήσω για τα βιβλία της που όχι μόνο σημάδεψαν την εφηβεία μου αλλά και σήμερα ακόμη διάβάζοντάς τα νιώθω την παλιά γοητεία του γραπτού της να με τυλίγει. ΄Αλλοι πιο άξιοι θα το κάνουν. Η ΄Ολγα Σελλά γράφει σήμερα στην Καθημερινή για το έργο της. Αυτό που θέλω να μοιραστώ μαζί σας είναι το κενό της απουσίας που νιώθω αυτή τη στιγμή. Έχασα ένα κομμάτι της νιότης μου μαζί της. Δε θα περπατήσω ξανά μαζί της τους δρόμους της παλιάς πολιτείας, της Πάτρας της αγαπημένης, δε θα ανεβώ στο Κάστρο και δε θα δω ξανά την πολιτεία με τα δικά της μάτια, ένα ένα χάνουμε τα ορόσημα της ζωής μας.

"΄Ηξερε πως σαν έστριβαν τον κάβο θα φαινόταν η πολιτεία. Και γεννήθηκε μια λαχτάρα μέσα της. ΄Ενα φτερούγισμα πουλιού που βιάζεται να πετάξει, μην τύχει και χάσει τούτη την πρώτη ματιά. Μιά στιγμή ολότελα νεανική. ΄Εντονη επιθυμία να τρέξει
-σπρώχνοντας ό,τι βρισκόταν μπρός της- ν΄ανεβεί στη γέφυρα, να σταθεί μόνη της, ολομόνχαη εκεί ψηλά. Ο άνεμος να τρελλαίνει τα μαλλιά της. Τ΄αστέρια, η θάλασσα που δεν την βλέπεις μα την νιώθεις ολόγυρά σου, και στο βάθος μακριά ακόμη, η πολιτεία φωτισμένη. Να είναι μόνη ολομόναχη, και να την βλέπει που έρχεται σ΄αυτήν σαν ένα θάμπωμα πρώτα, κάτι σαν τον γαλαξία τις ασέληνες νύχτες. Κ΄έπειτα να μπορέσει να ξεχωρίσει σημάδια πάνω εκεί. Να τα ξεχωρίσει ανόητα, μ΄εκείνη την ζωική σχεδόν διάθεση προσανατολισμού, που κυριεύει τους ανθρώπους όταν μπει η απόσταση ή το ύψος ανάμεσα σ΄αυτούς και τον καθημερινό τους περίγυρο. Εκεί είναι το κάστρο, εδώ τα φώτα του μώλου, το Γυμνάσιο πολύ πολύ δεξίά, σχεδόν στην άκρη και οι σκάλες που χωρίζουνε την πολιτεία στα δύο.Εκεί βρίσκονται οπωσδήποτε όλα αυτά, έξω από το χρόνο και την απόσταση."
Αυτή είναι η εισαγωγή στο βραβευμένο μυθιστόρημα της Σαράντη " Επιστροφή", έκδοση του 1953 στο τυπογραφείο Στεργιάδη. Λυπάμαι που δεν μπόρεσα να διατηρήσω την πολυτονική μορφή του, τα κακά του νέου υπολογιστή, και έτσι όμως έχετε ένα μικρό δείγμα της ποίησης που διατρέχει το κείμενο της Σαράντη.
Καλό ταξίδι κυρά των παραμυθιών της νιότης μου, καλό ταξίδι στον κόσμο των αστεριών και των ονείρων, έξω από το χρόνο και την απόσταση και εσύ τώρα πια.

ΣΤΗΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΟΧΘΗ του ΤΗΛΕΜΑΧΟΥ ΚΩΤΣΙΑ

Χθες βράδυ είχα την τιμή και τη χαρά να παρουσιάσω το βιβλίο του Τηλέμαχου Κώτσια "Στην απέναντι όχθη" στο Πνευματικό Κέντρο της Ι.Ν. Φανερωμένης στο Χολαργό ύστερα από πρόσκληση του βιβλιοπωλείου " Βιβιλιοπωλείο χωρίς όνομα". Ο Τηλέμαχος Κώτσιας επίσης παρουσίασε το δικό μου βιβλίο της "Ζωής και της Αγάπης".
Το βιβλίο του Τηλέμαχου Κώτσια είναι ένα εξαιρετικό έργο για το οποίο έχουν γράψει διθυραμβικές κριτικές βιβλιοκριτικοί. Για σας που δε μπορέσατε να έρθετε σκέφτηκα να σας δώσω εδώ μια μικρή γεύση του βιβλίου.
" Θα ήθελα να σας καλέσω απόψε να κάνετε μια προβολή του εαυτού σας. Να ξεχάσετε ό,τι είσαστε, από πού προέρχεσθε, τι πιστεύετε, τι ελπίζετε, τι αγαπάτε. Να φαντασθείτε ότι είσαστε ένας νέος άνθρωπος γεμάτος όνειρα και σχέδια για το μέλλον που φεύγει από τον τόπο του για μια άγνωστη χώρα, μια χώρα που δε γνωρίζει τη γλώσσα που μιλούν οι άνθρωποι εκεί, όμως πιστεύει πως εκεί μπορεί να προκόψει. Να φανταστείτε πως φεύγετε και αφήνετε πίσω σας την οικογένειά σας, τη μάνα σας και τη νιόπαντρη γυναίκα σας που περιμένει το πρώτο σας παιδί. Να φανταστείτε πως στον ξένο τόπο που διαλέξατε να πάτε δεν ξέρουν ποια είναι η πατρίδα σας και σε ποιο σημείο του παγκόσμιου χάρτη να την τοποθετήσουν. Να φανταστείτε πως λίγα χρόνια μετά γυρίζετε πίσω και περιμένετε να βρείτε τα πάντα όπως τα αφήσατε. Όμως , τίποτε δεν είναι πια όπως το ξέρατε, η πατρίδα σας, ο τόπος που γεννηθήκατε, το χωριό σας, δεν είναι πια δικό σας::Κάποιοι ισχυροί του κόσμου τράβηξαν μια γραμμή και τον μοίρασαν στα δύο, η μία από τις δύο γειτονιές του χωριού σας ανήκει σε μια άλλη χώρα, μια χώρα που μόλις δημιουργήθηκε που εσείς δεν τη νιώθετε πατρίδα σας και που τη γλώσσα της δε μιλάτε, η άλλη γειτονιά ανήκει στη χώρα που πιστεύατε πάντα πως ήταν δική σας και που τη γλώσσα της μιλάτε: Σε αυτή τη χώρα που οι μεγάλοι που ορίζουν τις τύχες του κόσμου σας λένε πως δε μπορείτε να ανήκετε.

Σας φαίνονται ίσως απίθανα αυτά που σας λέω, πως είναι δυνατόν να γίνονται τέτοια πράγματα λέτε. Και όμως έγιναν και γίνονται. Τις μικρές ζωές των ανθρώπων ρυθμίζουν μεγάλα γεγονότα και ο άνθρωπος πως μπορεί να αντιδράσει στη φορά των πραγμάτων; Γιαυτό και ρωτώ πως άραγε θα νιώθατε αν σας συνέβαινε κάτι τέτοιο; Πως θα αντιδρούσατε; Θα αρνιόσαστε να δεχτείτε την κατάσταση όπως διαμορφώθηκε ερήμην σας, ή θα αγωνιζόσαστε να επιβιώσετε στον καινούργιο κόσμο;
Ο ήρωας του βιβλίου του Τηλέμαχου Κώτσια « Στην απέναντι όχθη», που θα μιλήσουμε για αυτό απόψε, ο Πέτρος Χαρίσης, είναι αυτός που καλείται να δώσει την απάντηση στο ερώτημα.
Ο Πέτρος Χαρίσης είναι ένας σύγχρονος Οδυσσέας χωρίς Ιθάκη. ΄Ενας Οδυσσέας που μετά από μια μακριά απουσία στη ξενιτιά γυρίζει στα 1924 στο σπίτι και τη γυναίκα του και βρίσκει πως δεν έχει πατρίδα, τουλάχιστον όχι όπως την ήξερε αυτός. Είναι ένας Οδυσσέας όμως που δεν αφήνεται να γίνει έρμαιο στις αλλαγές της Ιστορίας. Μπορεί το σπίτι του να είναι στη νέα χώρα, την Αλβανία και το χωράφι του στην Ελλάδα, όμως ο Πέτρος Χαρίσης, όπως πολλοί άλλοι σαν αυτόν θεωρεί την αλλαγή σαν κάτι προσωρινό, κάτι που δεν τον αφορά. Σαν τον Προμηθέα κουβαλάει μέσα του τη φλόγα της προόδου και ανασκουμπώνεται για να χτίσει το μέλλον το δικό του και της οικογένειάς του. Μέσα σε λίγο διάστημα καταφέρνει να προκόψει, να μεγαλώσει την περιουσία του και παράλληλα να βοηθήσει τους συγχωριανούς του να βελτιώσουν τη ζωή τους. Βρίσκει τον τρόπο να εκμεταλλευτεί για όφελος όλων, τα νερά του ξεροπόταμου και να αυξήσουν οι αγρότες τη παραγωγή τους. Χτίζει μια παράγκα, για να είναι κοντά στα χτήματά του. Η παράγκα εξελίσσεται σε καφενείο και παντοπωλείο, σε ταβέρνα και ξενοδοχείο σε τόπο συνάντησης και συναλλαγής. Σιγά σιγά ένα χωριό χτίζεται γύρω της και παίρνει το όνομά του από αυτή, ένας δρόμος φτιάχνεται και ενώνει το νέο χωριό με το Αργυρόκαστρο και την Ελλάδα. Η επικοινωνία μεταξύ των δύο μοιρασμένων μισών της ίδιας πατρίδας είναι κάτι που γίνεται χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Υπάρχουν όμως άλλα προβλήματα που υποβόσκουν και που αφορούν τη συνύπαρξη και συμβίωση των δύο κοινοτήτων στο νέο κράτος, την Αλβανία. Ο Πέτρος Χαρίσης όπως και άλλοι σαν αυτόν, μπορεί να μιλά Ελληνικά και να έχει ελληνική εθνική συνείδηση, στην απογραφή όμως είναι χαρακτηρισμένος Αλβανός, απλώς και μόνο γιατί το χωριό του βρέθηκε στη πλευρά των συνόρων που όριζαν τη νέα χώρα. Και ενώ οι αλβανόφωνοι κάτοικοι της χώρας σιγά σιγά αποκτούν αλβανική εθνική συνείδηση οι ελληνόφωνοι αρνούνται να απαρνηθούν τη δική τους. Η σύγκρουση δε θα αργήσει να εκδηλωθεί, στην αρχή με μια τοπικιστική αντιπαλότητα, και αμοιβαία δυσπιστία και εχθρότητα και στη συνέχεια πιο σοβαρά με το σταδιακό κλείσιμο των ελληνικών σχολείων και τον περιορισμό της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, από την πλευρά των Αλβανών, και με την ένοπλη αντίσταση από την πλευρά των ελληνοφώνων που οργανώνουν με τη βοήθεια της Ελλάδας το ΜΑΒΗ το Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου στο οποίο μετέχει και ο Πέτρος Χαρίσης.
Τα χρόνια περνάνε η οικογένεια του Πέτρου Χαρίση μεγαλώνει, έχει τώρα δύο γιούς και μια κόρη. Ο πρωτότοκος, ο Αντώνης, το καμάρι του, σπουδάζει δάσκαλος. Ο πατέρας του τον στέλνει στην Αθήνα για να τελειοποιήσει τις σπουδές του και εκεί ο νέος μπολιάζεται για τα καλά με τις αρχές του κομμουνισμού που τον έχει ήδη γνωρίσει από όταν σπούδαζε στο Ιεροδιδασκαλείο στα Γιάννενα. Η νέα θρησκεία του είναι οι αρχές του Διαλεκτικού Υλισμού.
Στη στροφή των κοσμογονικών αλλαγών που φέρνει η προσάρτηση της Αλβανίας στην Ιταλία, ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και στη συνέχεια ο ελληνικός εμφύλιος και η πρόσδεση της Αλβανίας στο άρμα της Σοβιετικής ΄Ενωσης φέρνει απρόσμενες ανατροπές στη ζωή του Πέτρου Χαρίση. Σαν το στρίψιμο της βίδας που μπαίνει αργά και σταθερά στο ξύλο έτσι έρχονται και οι αλλαγές στη ζωή του. Ένα προς ένα τα χάνει όλα, την περιουσία που δημιούργησε, το μαγαζί, τα χτήματα... Άνθρωποι που άλλοτε δούλευαν για αυτόν, άνθρωποι που είχε βοηθήσει να επιβιώσουν τώρα είναι στην εξουσία.
Το νέο καθεστώς του Ενβέρ Χότζα έχει ανάγκη από εσωτερικούς εχθρούς για να αποκτήσει δύναμη. Μια και στο προηγούμενο καθεστώς δεν υπήρχαν προλετάριοι, το ρόλο του εχθρού του λαού τον απονέμουν στους Ελληνες εθνικιστές και τα προσωπικά μίση και πάθη βρίσκουν διέξοδο τον δήθεν αγώνα κατά των προδοτών. Δολοφονίες, βιασμοί, καταδίκες και φυλακίσεις σε μεσαιωνικά μπουντρούμια, καταναγκαστικά έργα, όλα τα μέσα που ένας απάνθρωπος και ανελέητος μηχανισμός έχει στα χέρια του για να καταπιέσει τη φωνή της αντίστασης χρησιμοποιούνται εις βάρος εκείνων που αντιστέκονται, που έχουν ελεύθερη γνώμη. Κάποιοι που προσπαθούν να γλυτώσουν και να φύγουν στην Ελλάδα πληρώνουν με τη ζωή τους και όχι μόνο.. Ο χειρότερος εχθρός λέει μια παροιμία είναι ο ευεργετηθείς, έτσι και στον Πέτρο Χαρίση, εκείνοι που βοήθησε είναι αυτοί που θα του φερθούν χειρότερα. ΄Ενας κύκλος καταδοτών και προδοτών τον περιβάλλει μεταφέροντας κάθε λέξη του στις αρχές, Ο Πέτρος Χαρίσης το ξέρει και παρόλα αυτά δε διστάζει να λέει τη γνώμη του για όλα, τι έχει να φοβηθεί, τα έχασε όλα, ακόμη και τα παιδιά του. Ο γιός του ο Αντώνης ανεβαίνει τα σκαλιά της εξουσίας, γίνεται υπουργός στο νέο καθεστώς. Αντίθετα όμως με τον πατέρα του που όσο απογυμνώνεται από τα υλικά αγαθά που χρόνια έχτιζε ,τόσο κερδίζει την ανθρωπιά και την ψυχή του, κάθε βήμα του Αντώνη προς τη κορυφή της εξουσίας είναι και ένα βήμα προς το χάσιμο της ψυχής του. Από τις κορυφαίες στιγμές του βιβλίου είναι σκηνή της συζήτησης του Αντώνη με τον παπά του χωριού όταν αυτός του θυμίζει πως πάνω από μας, υπάρχει κάποιος ανώτερος που κρίνει τις πράξεις μας. Ο Αντώνης θα κάνει συμβιβασμούς, θα πάρει σκληρές αποφάσεις, θα προδώσει φιλίες ακόμη και την αδερφή του και τον πατέρα του που υπεραγαπά. Υπεράνω όλων το κόμμα, θα χάσει την ψυχή του και στο τέλος το τέρας που αυτός έθρεψε θα τον κατασπαράξει αυτόν και τον αδερφό του όταν κρίνει πως δεν είναι πια χρήσιμος στο καθεστώς και στις νέες κατευθύνσεις του μετά την αποσκίρτηση του από το Σοβιετικό μπλόκ στα 1961..
Ο Τηλέμαχος Κώτσιας έγραψε ένα πραγματικό αριστούργημα, μια λιτή, δωρική αφήγηση της ζωής και της μοίρας των μελών μιάς οικογένειας και παράλληλα της ζωής στην Αλβανία του Χότζα και του διαδόχου του Μεχμέτ Σέχου,πρόσωπα και εικόνες μιας άγνωστης ζωής που εύχομαι ποτέ να μη γνωρισει κανείς από μας, ιστορίες υπανθρώπων, όπως του Ηλία Λαχανά και του Γρηγόρη Ντάλλα, και άλλες όπως του Βαγγέλη Χρόνη και της κόρης του Πέτρου Χαρίση της Ευθαλίας, ζωντανεύουν και πονούν. Πόσο μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος χωρίς να χάσει την ανθρωπιά του; Την απάντηση τη δίνει στην ύστατη ώρα του ο Πέτρος Χαρίσης, μετανοιώνω λέει όχι για ό,τι έκανα, για ό,τι δεν έκανα, το ίδιο και ο παπάς που τραβά και αυτός το δικό του Γολγοθά.
Διαβάζοντας το βιβλίο του Τηλέμαχου Κώτσια ένιωθα πως έκανα μια κατάδυση στη σκοτεινή πλευρά της Ιστορίας, αυτή που χρόνια εμείς που η τύχη μας έφερε να γεννηθούμε στην άλλη πλευρά, αγνοούσαμε, ή θέλαμε να αγνοούμε. Τόσο κοντά και τόσο μακριά μας η Βόρειος ΄Ηπειρος, τόσο κοντά και τόσο μακριά οι ψυχές των ανθρώπων που μιλούσαν την ίδια γλώσσα με μας και μια γραμμή πάνω στο χάρτη τους έφερε στην απέναντι όχθη, ενός ποταμού χωρίς πέρασμα. Σκιές ανθρώπων μέσα σε ένα θολό τοπίο ομίχλης ζητούσαν βοήθεια και εμείς δεν ακούγαμε. Ώσπου άνοιξαν κάποτε τα σύνορα, έπεσαν τα συρματοπλέγματα και τότε τους είδαμε, είδαμε ποιοι ήταν αυτοί που είχαμε ξεχάσει τόσα χρόνια , μόνο που και πάλι δεν είμαστε έτοιμοι να τους δεχτούμε με την θέρμη που τους άξιζε. Μια μεγάλη συγνώμη χρωστάμε στους ανθρώπους αυτούς που θέλουμε να λέμε αδελφούς μας, αλλά κάθε άλλο παρά αδελφική αγάπη τους δείξαμε. Ο Τηλέμαχος Κώτσιας με απλότητα και μαεστρία, χωρίς πάθος και ψεύτικες εξάρσεις μας δίνει την ωμή εικόνα του τι σήμαινε να ζεις στον παράδεισο του Χότζα. Μιλάει για αυτά που έζησε και κουβαλούσε μέσα του χρόνια τώρα. Τον έχω ακούσει να λέει πως τον στοίχειωναν τα βιώματα αυτά και πως αν δεν τα έγραφε δε θα λυτρωνόταν. Θέλω να του πω πως δεν λυτρώθηκε μόνο αυτός γράφοντας το βιβλίο αυτό, αλλά και όσοι το διαβάσαμε νιώσαμε τη κάθαρση που φέρνει γνώση της αλήθειας. Τηλέμαχε Κώτσια, σε ευχαριστουμε για το ωραιο βιβλίο και σου ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο.

Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις..

Λεπτομέρειες...

Όσοι βλέπετε ταινίες ή σήριαλ στην τηλεόραση που έχουν να κάνουν με νοσοκομεία και ιδιαίτερα με επείγοντα περιστατικά θα έχετε παρατηρήσει πως ο ασθενής ή τραυματίας μεταφέρεται με άκρα προσοχή, πως σπεύδουν από πάνω του ένα τσούρμο γιατροί και νοσηλευτές με οξυγόνα, μάσκες κλπ... πως αν χρειαστεί να μείνει στο νοσοκομείο, υπάρχουν όλα τα απαραίτητα που θα κάνουν τη ζωή του εύκολη, νυχτικά, πυτζάμες, πάπιες.. κρεβάτια άνετα καλοστρωμένα με ωραίες κουβέρτες, τηλέφωνα, κλπ..κλπ.
Η Ελληνική πραγματικότητα, δυστυχώς,δεν έχει καμία σχέση με ότι ωραίο βλέπετε. Η δική μας εμπειρία τουλάχιστον άλλα με έμαθε.
Θα αρχίσω από τα θετικά. Αμέσως μετά το ατύχημα μας υπήρξε άμεση ανταπόκριση της Τροχαίας και του ΕΚΑΒ. Σε χρόνο σχεδόν μηδενικό βρέθηκαν κοντά μας στον τόπο του ατυχήματος, ειδοποιημένοι από κάποιους ευγενείς αγνώστους που έσπευσαν να βοηθήσουν. Δύο ευγενικά παιδιά, ο οδηγός και ο τραυματιοφορέας μας μετέφεραν με προσοχή στο Παναρκαδικό Νοσοκομείο Τρίπολης όπου μας παρέλαβαν άμεσα και μας εξέτασαν πρόθυμοι και ευγενικοί γιατροί και νοσηλευτές. Βγάλαμε τις σχετικές ακτινογραφίες όπου και διαπιστώθηκε το τραύμα του Κίμωνα και οι δικές μου κακώσεις. Μας εξηγήθηκε ότι σύμφωνα με τον κανονισμό δεν μπορούσαμε να φύγουμε, θα έπρεπε να μείνουμε εικοσιτέσσερις ώρες για παρακολούθηση. Ζητήσαμε να μάθουμε αν οι εικοσιτέσσερις ώρες ήταν πραγματικές αλλά μας απάντησαν πως την επομένη το πρωί, το αργότερο στις 9.30, εφόσον δεν πονούσαμε και δε θα χρειαζόταν αξονική,θα μπορούσαμε να πάμε σπίτι μας. Και από εδώ και πέρα άρχισαν τα δύσκολα ..
Ρώτησα αν θα μπορούσα· να έχω να φορέσω κάτι για το βράδυ μια και όπως ήταν φυσικό δεν είχαμε τίποτε άλλο μαζί μας εκτός από τα ρούχα που φορούσαμε. Ενας ευγενέστατος γιατρός μου έδωσε να φορέσω μια πυτζάμα χειρουργείου μιάς χρήσεως και έτσι ως προς εμένα τουλάχιστον λύθηκε, εν μέρει, το πρόβλημα. Δεν πειράζει σκέφτηκα ..μια νύχτα είναι θα περάσει, αύριο πρωί φεύγουμε....
Ποτέ μην κάνεις σχέδια αν σε αυτά μπαίνει ο παράγοντας που λέγεται Ελληνική γραφειοκρατία και ιδίως αν έχεις την "τύχη" να σου συμβεί το περιστατικό, όπως σε εμας Σαββατοκύριακο..
Το δωμάτιο που μας οδήγησαν ήταν μεγάλο και ωραίο. Είχε δύο κρεβάτια στο ένα ο Κίμων στο άλλο εγώ, μεγάλο παράθυρο με θέα, θέρμανση και λουτρό. Δεν είχε σεντόνια αρκετά μεγάλα για να καλύπτουν το μουσαμαδένιο στρώμα, ούτε κουβέρτες άλλες πλην μιας στο κάθε κρεβάτι και ο Κίμων που κρύωνε λόγω του σόκ σκεπάστηκε με το μπουφάν μου και το δικό του επι πλέον.Η πόρτα του λουτρού δεν είχε χερούλι για να κλείνει, ούτε τηλέφωνο στο κομοδίνο..Δεν πειράζει μια νύχτα είναι θα περάσει...
Ξημέρωσε το Σαββάτο και αρχίσαμε να περιμένουμε το γιατρό. Ο Κίμων πήρε πρωϊνό, εγώ όχι, ήμουν λέει περίπτωση "χειρουργικού" και δεν έπρεπε να φάω. Καλώς. Περιμέναμε το γιατρό που θα μας έλεγε ότι είμαστε καλά και ότι θα μπορούσαμε να φύγουμε. "Πότε θα έρθει;" Ρωτήσαμε, "Μετά το χειρουργείο" μας απάντησαν. Περιμέναμε. Κάποια στιγμή ένα κύριος εμφανίσθηκε στο δωμάτιο και με ρώτησε αν πονώ σε ορισμένα σημεία. Μετά τις απαντήσεις μου απεφάνθη ότι θα μπορούσα να φύγω εφόσον θα έφευγε και ο Κίμων, στο μεταξύ θα συνέχιζα την ελαφρά δίαιτα.. Στην αφελή ερώτησή μου εάν θα εξέταζε τον Κίμωνα για να δει αν έχει καλώς και να φύγουμε πήρα την απάντηση ότι δεν είναι της ειδικότητός του και να περιμένουμε τον ορθοπεδικό. Περιμέναμε..΄Εφεραν στον Κίμωνα φαγητό για το μεσημέρι, η ώρα είχε πάει 12.30 γιατρός δεν είχε φανεί. ΄Εφαγε το ψάρι πλακί χωρίς μαχαίρι, το φαγητό είχε αλάτι, παρά το γεγονός ότι είχαμε εξηγήσει ότι πέρνει χάπια για την υπέρταση και κορτιζόνη. Περιμέναμε.. Κάποια στιγμή μάθαμε το μυστικό, γιατρός δεν θα πέρναγε, η κλινική που μας είχαν μεταφέρει ήταν η β΄ορθοπεδική, ενώ το Σαββατοκύριακο εφημέρευε η α΄ορθοπεδική. Συνεπώς οι γιατροί της α΄δεν έχουν αρμοδιότητα να δώσουν εξιτήριο σε ασθενή της β΄..Αν όμως κάναμε υπομονή την Κυριακή το πρωί που θα ερχόταν ο γιατρός της β΄γιατί είχε χειρουργείο, θα μπορούσε να μας δεί πριν από το χειρουργέιο και να αποφανθεί. Στο μεταξύ ο Κίμων είχε ρητές οδηγίες να μη σηκωθεί από το κρεβάτι, να μη πάει τουαλέττα κλπ κλπ. Εγώ δε περιφερόμουν με τις πυτζάμες του χειρουργείου, το πουλόβερ μου για ρόμπα και τα παπούτσια μου στραβοπατημένα για παντόφλες..Κατά τα άλλα τελούσαμε υπό παρακολούθηση. Δηλαδή μας πήραν την πίεση δύο φορές και τη θερμοκρασία άλλες δύο, μας έβαλαν από ένα ορό και ένα παυσίπονο. Γιατρό όμως ο Κίμων, που ήταν και σοβαρότερα· δεν είδε όλο το Σαββατο. Οι νοσηλεύτριες, γλυκιές και ευγενικές, όμως δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε άλλο παρά να μας καθησυχάζουν και να μας εφοδιάζουν με πάμπερς για ευνόητους λόγους..
Τέλος την Κυριακή κάποια ώρα κοντά στο μεσημέρι είδαμε το γιατρό μας, μας εξήγησε ότι θα έπρεπε να ακολουθήσει συντηρητική αγωγή ο Κίμων και να γυρίσουμε στην Αθήνα με ασθενοφόρο. Μας έδωσε το σχετικό σημείωμα για το ΕΚΑΒ όπου όμως για να μπορέσει να μας μεταφέρει ασθενοφόρο θα έπρεπε να πάρει εντολή από το ΕΚΑΒ Αθηνών μέσω ΕΚΑΒ Τριπόλεως και εφόσον θα υπήρχε και άλλο περιστατικό που να έπρεπε να μεταφερθεί και αυτό στην Αθήνα. Αυτά τα μάθαμε μετά από αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα του γιατρού στο ΕΚΑΒ Αθηνών και Τριπόλεως και επισκέψεων της υποφαινομένης στα γραφεία των ασθενοφόρων, όπου τρεις ευγενείς κύριοι μου δήλωσαν ότι δεν μπορούν να αφήσουν την Τρίπολη για το χατήρι μου, ότι δε γνώριζαν αν υπάρχουν ιδιωτικά ασθενοφόρα να με μεταφέρουν και ότι ενδεχομένως θα ήξεραν μετά τις 3 το μεσημέρι αν θα μπορούσαν να μας μεταφέρουν ή θα έπρεπε να περιμένουμε μέχρι τη Δευτέρα το πρωί δηλαδή το μεσημέρι, για να δουν τι δυνατοτήτες θα υπήρχαν.
Τελικά με ιδιωτικο ασθενοφόρο ιδιωτικής κλινικής μεταφερθήκαμε στην Αθήνα και νοσληλεύθηκε ο Κίμων σε ιδιωτική κλινική όπου τα πάντα λειτουργούσαν όπως στα σήριαλ, ελληνικά και ξένα.
Επίλογος, όταν ζήτησα να έχω αντίγραφα των εξετάσεων και ακτινογραφιών μου ζητήθηκε να κάνω αίτηση. Σε ερώτηση μου αν μπορούσα να στείλω την αίτηση με fax πήρα θετική απάντηση, πλην... το μηχάνημα του fax βρίσκεται κλειδωμένο και ίσως εκτός λειτουργίας..για αυτό αν έχω την καλωσύνη να τηλεφωνήσω από βδομάδας που θα έχει επιστρέψει ο/η κάτοχος του κλειδιού και του γραφείου και θα έχει ειδοποιηθεί και ο τεχνικός να το επισκευάσει ώστε να έχω...κάποτε εις το μέλλον τις απαντήσεις των εξετάσεών μας..
Αυτά...΄
Συμπέρασμα, η Ελλάδα έχει ανθρώπους που έχουν φιλότιμο και ενδιαφέρον για τον διπλανό τους...έχει μεγάλα και ωραία Νοσοκομεία που όμως δεν έχει φροντίσει να τα εξοπλίσει κατάλληλα και έχει ...γραφειοκρατία του περασμένου αιώνα..

Παρασκευή βράδυ...

Θα αρχίσω με μία κοινοτυπία, όλα στη ζωή μας κρέμονται σε μια κλωστή..
Την Παρασκευή που μας πέρασε, παραμονή της γιορτής της Παναγίας, πηγαίναμε με τον Κίμωνα στο Μάραθο. Είναι η εποχή που μαζεύουμε τις ελιές και βγαίνει το καινούργιο λάδι. Κάθε χρόνο τη χαιρόμαστε αυτή τη διαδικασία σα μικρά παιδιά και την περιμένουμε να έρθει με ανυπομονησία. Γιαυτό και δεν υπήρξαμε φρόνιμοι και δεν ακούσαμε τις μικρές φωνές που άλλα μας έλεγαν...
Κανονικά θα φεύγαμε το πρωί της Παρασκευής, διάφορες όμως δουλειές δε μας άφησαν να φύγουμε πριν τις 6.30 το απόγευμα. ΄Ημουνα αρκετά κουρασμένη και δεν είχα μεγάλη διάθεση να ταξιδέψω, αφού μάλιστα ο λιοτριβιάρης που είχαμε τηλεφωνηθεί μας είπε ότι δε θα έβγαζε το λάδι πριν το μεσημέρι της επομένης. Ο Κίμων όμως είχε τη γνώμη ότι θα ήταν καλύτερα να κοιμηθούμε στο χωριό και το πρωί με την ησυχία μας να πάμε στο λιοτριβειό.
Πλησιάζοντας την Κορινθο αναρρωτήθηκα ξανά μήπως θα ήταν προτιμότερο να γυρίσουμε, δεν επέμενα όμως και συνεχίσαμε. Οδηγούσε ο Κίμων την Εθνική οδό Αθηνών Τριπόλεως μέσα από συνεχή εμπόδια. Δεν ξέρω αν το έχετε υπόψει σας ,αλλά αυτός ο δρόμος είναι κάτι σαν της ΄Αρτας το γιοφύρι, φτιάχνεται και ξαναφτιάχνεται εδώ και δύο χρόνια ίσως και περισσότερο, πότε το ένα τμήμα πότε το άλλο. Κολωνάκια σε ανακατευθύνουν, πινακίδες σε οδηγούν και πάει λέγοντας. ΄Εχει ανοίξει και η δεύτερη σήραγγα του Αρτεμισίου, αλλά λειτουργεί μόνο μία, γιατί λέει πρέπει να ξαναφτιάξουν, να ανακαινίσουν δεν ξέρω τι ακριβώς και την παλιά. Τέλος πάντων αφού είχε τελειώνε αυτός ο μετ΄εμποδίων δρόμος και έλεγα στον Κίμωνα ότι στην επιστροφή θα έπρεπε ίσως να γυρίσουμε μέσω Πατρών, μια και σε χρόνο θα κάναμε το ίδιο, και ενώ διασχίζαμε το τελευταίο τμήμα του δρόμου την ευθεία που λέγεται "Νέα Εθνική Οδός Αθηνών Τριπόλεως", βλέπουμε το προπορευόμενο αυτοκίνητο να στρίβει απότομα δεξιά χωρίς να βγάλει φλάς και ο Κίμων αναφωνεί " Τι γίνεται εδώ!" πριν προλάβουμε να καταλάβουμε τι είχε γίνει, ένας τρομακτικός θόρυβος, ένα τρομερό τράνταγμα, δύο αερόσακοι άνοιξαν μπροστά μας και το αυτοκίνητο σταμάτησε τελικά πάνω σε μια μπάρα του δρόμου. Τι είχε συμβεί; Στο σημείο που τελειώνει η ευθεία η ούτως αποκαλούμενη " Νέα Εθνική Οδός" ενώνεται απότομα με δύο επαρχιακούς δρόμους ο ένας που βρίσκεται αριστερά οδηγεί στο βουνό και ο άλλος δεξιά στην Τρίπολη. Στο σημείο δε ακριβώς που τελειώνει ο δρόμος και ενώνεται με τους δύο επαρχιακούς δρόμους, κάποτε κάποιος εργολάβος τοποθέτησε τσιμεντένια τρίγωνη νησίδα για να βάλει κάποια πινακίδα. Σήμερα η πινακίδα δεν υπάρχει, προφανώς κάποιος άλλος ατυχής έπεσε πάνω της, υπάρχει όμως η νησίδα, χωρίς καμμία σήμανση, ούτε ανακλαστήρες ,ούτε φωτισμό, ούτε καν βαψιμο με λίγο ασβέστη που να την κάνει εμφανή. Ποιό σκοπό εξυπηρετεί είναι άγνωστο; Μάλλον χρησιμεύει ως παγίδα των ατυχών που ταξιδεύουν βράδυ. Αν προσθέσετε και τον κακό φωτισμό θα καταλάβετε γιατί έχουν γίνει ένα σωρό ατυχήματα στο σημείο αυτό όπως μάθαμε εκ των υστέρων. Εγώ πάντως εκείνο που έχω να πω είναι ότι είναι ένα ακόμη δείγμα της προχειρότητας, της επιπολαιότητας και της αδιαφορίας προς τις ανθρώπινες ζωές, να αφήνονται τέτοιες παγίδες σε δρόμους που θέλουν να λέγονται "Εθνική Οδός".
Αποτέλεσμα, δύο κατεστραμένα αυτοκίνητα, μια μπάρα του δρόμου, ο Κίμων με σπασμένο σπόνδυλο και υποχρεωτική ακινησία για έξη τουλάχιστον εβδομάδες και αν δεν χρειαστεί εν τω μεταξύ εγχείρηση και εγώ.. κακώσεις στο στέρνο, στον κόκκυγα και το πηγούνι, που σημαίνει ότι με δυσκολία κάθομαι και με πόνους προσφέρω ό,τι βοήθεια χρειάζεται ο ακινητοποιημένος Κίμων.
Θέλω όμως να μοιραστώ μαζί σας και μια εμπειρία μοναδική, γιαυτό παρά τους πόνους γράφω αυτό σημείωμα. Τη στιγμή που γινόταν η σύγκρουση είχα ολοζώντανη την αίσθηση ότι κάποιος με κρατούσε. Όταν σταμάτησε κάποτε το αυτοκίνητο και βγήκα σώα στα πόδια μου βρήκα πεσμένο ένα μικρό ξύλινο σταυρό.

Το ιστορικό μυθιστόρημα.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο βρέθηκα στην Πετρούπολη καλεσμένη από τη Λογοτεχνική Ομάδα Πετρούπολης « ΙΔΕΟΠΝΟΟΝ» και το πολιτιστικό περιοδικό « ΠΝΟΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ» να μιλήσω στο Πρώτο διήμερο Συνέδριο που διοργάνωναν για την Ποίηση και την Πεζογραφία.
Οι οργανωτές του συνεδρίου, λογοτεχνική ομάδα και συντελεστές του περιοδικού, είναι όλοι τους ποιητές και λογοτέχνες που τιμούν την πόλη τους την Πετρούπολη, με την ζωντανή παρουσία τους στα πολιτιστικά δρώμενα, οργανώνοντας λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, συνέδρια και ημερίδες με θέματα λόγου και τέχνης. Το συνέδριο στο οποίο αναφέρομαι ήταν αφιερωμένο στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο και τα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, τη σύγχρονη ελληνική ποίηση, την παιδική λογοτεχνία, τη λογοτεχνία για νεαρούς ενήλικους αναγνώστες, την παραδοσιακή λογοτεχνία-η λογοτεχνία της Λέσβου, και φυσικά θέματα πάνω στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου και στη σχέση της έμπνευσης με τη λογοτεχνία. Μέλη της λογοτεχνικής ομάδας, οι συγγραφείς και ποιητές Θανάσης Αργυρίου, Αρετή Γκιωνάκη, Νίκος Δεληγιάννης, Ιωάννα Μήλια, Κλεοπάτρα Ρισσάκη, Έλενα Σιούτη και Κώστας Συμεωνίδης.απάγγειλαν με αίσθημα και συγκίνηση ποιήματά του Ρίτσου, ενώ στο μουσικό μέρος του συνεδρίου, κιθάρα έπαιξε με πολύ αίσθημα η Μαρία Αναγνωστοπούλου, κιθαρίστα, καθηγήτρια Μουσικού σχολείου.
Ομιλητές ήταν οι συγγραφείς και ποιητές: Δημήτρης Ιατρόπουλος , Βούλα Μάστορη, Μάνος Κοντολέων, Απόστολος Γονιδέλλης, Γιώργος Κατεμής, Δημήτρης Καραμβάλης, Χρήστος Χαρατσάρης, Μιχάλης Σπέγγος και Δημήτρης Γεωργάς Την πρώτη μέρα έγινε τιμητική βράβευση του γνωστού και καταξιωμένου συγγραφέα Τάκη Χατζηαναγνώστου, για το σύνολο του έργου του.

Μια και έχω γράψει δύο ιστορικά μυθιστορήματα και άλλα δύο με κάποιες ιστορικές αναφορές, το θέμα της ομιλίας μου ήταν «Το Ιστορικό Μυθιστόρημα», ένα θέμα που βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον.
Μετά μια σύντομη αναφορά στην ιστορία και την πρώτη εμφάνισή του ιστορικού μυθιστορήματος,εξήγησα γιατί θεωρώ την Ιλιάδα ως το πρώτο ιστορικό μυθιστόρημα και όχι το « ο Βιος του Αλεξάνδρου» του Ψευδοκαλλισθένη, όπως θεωρείται από πολλούς. Στη συνέχεια μετά από ένα σύντομο πέρασμα στους κυριώτερους εκπροσώπους του ιστορικού μυθιστορήματος από το 19ο αιώνα που ήταν ο αίνωνας της ακμής του, ως τις μέρες μας, έκανα μια σύνομη ανάλυση του τι είναι το Ιστορικό μυθιστόρημα και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του που το κάνουν να διαφέρει από τις άλλες μορφές μυθιστορήματος.
«Τι είναι όμως ιστορικό μυθιστόρημα; Ποια είναι τα στοιχεία που το κάνουν να ξεχωρίζει από τις άλλες μορφές του μυθιστορήματος; Κατά τι διαφέρει ένα ιστορικό μυθιστόρημα από ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, από ένα αστυνομικό ή ένα ερωτικό ή από ένα μαθηματικό; Πρώτα απ όλα να πούμε ότι ένα ιστορικό μυθιστόρημα μπορεί κάλλιστα να είναι και αστυνομικό και ερωτικό ακόμη και μαθηματικό. Εκείνο όμως που το κάνει να ξεχωρίζει απ΄όλα τα άλλα είδη μυθιστορήματος, η ειδοποιός διαφορά του, είναι ότι η πλοκή του εξαρτάται ή συνδέεται με κάποιο ιστορικό πρόσωπο ή κάποια ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν σε μια δεδομένη στιγμή .Με άλλα λόγια υπάρχει σύνδεση και εξάρτηση του μύθου του έργου με την Ιστορία σε τέτοιο βαθμό που ο μύθος δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την συγκεκριμένη ιστορική αναφορά.»
Στη συνέχεια αναφέρθηκα στις απόψεις που έχουν εκφραστεί πάνω στο θέμα κατά πόσο ο συγγραφέας ,προκειμένου να πλάσει το δικό του μύθο, είναι ελεύθερος να παίξει μέσα στην Ιστορία και να παραποιήσει ιστορικά γεγονότα ή και να αποδώσει ιδιότητες που δεν είχαν σε ιστορικά πρόσωπα . Μετά από κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα μυθιστορημάτων που οι συγγραφείς τους έχουν κάνει παρεμβάσεις ή και αλλοιώσεις ιστορικών γεγονότων εξέφρασα την δική μου άποψη σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται ούτε αυθαιρεσία εν ονόματι της «ποιητικής έμπνευσης», αλλά ούτε και στείρα προσήλωση στα γεγονότα.
«Στην πρώτη περίπτωση το μυθιστόρημα κινδυνεύει να γίνει παραμύθι και στη δεύτερη σχολικό ανάγνωσμα. Ο συγγραφέας μπορεί ερμηνεύοντας τα γεγονότα για τις ανάγκης της μυθοπλασίας να κάνει μικρές παρεμβάσεις ή και να μεταθέσει για λίγο το χρόνο κάποιων γεγονότων. Δεν νομίζω όμως ότι μπορεί να επέμβει και αλλοιώσει τον ιστορικό πυρήνα για χάρη της μυθοπλασίας. Μπορεί ακόμη και να ερμηνεύσει διαφορετικά κάποια στοιχεία του χαρακτήρα του ιστορικού προσώπου και να πλάσει μια εικόνα διαφορετική από την κοινά παραδεδεγμένη αρκεί να μην εμφανίζει την εικόνα αυτή ως αντικειμενικά ορθή, αλλά ως τη γνώμη κάποιων από τα πρόσωπα που εμφανίζονται στο μυθιστόρημα. Ένα ιστορικά ανακριβές ιστορικό μυθιστόρημα μπορεί να είναι κακό τόσο για τον αναγνώστη, όσο και για τον συγγραφέα. Πρώτα απ΄όλα υπάρχει ο κίνδυνος να παραπλανηθεί ο αναγνώστης και να θεωρήσει ως ιστορικά αληθή τα αποκυήματα της φαντασίας του συγγραφέα, αλλά και ο ίδιος ο συγγραφέας κινδυνεύει να απαξιωθεί το έργο του, που μπορεί να έχει λογοτεχνική αξία, αν ένας αναγνώστης που συμβαίνει να έχει γνώση της Ιστορίας ενοχληθεί από τις ιστορικές ανακρίβειες ή και αδυναμίες του συγγραφέα.»
Μίλησα ακόμη για το πόσο απαραίτητο είναι να μπορεί ο συγγραφέας να μεταφέρει στον αναγνώστη την ατμόσφαιρα της εποχής με την οποία καταπιάνεται.

" Εκείνο που καλείται να δώσει ο συγγραφέας είναι η ατμόσφαιρα της εποχής που αναπλάθει. Αυτό δεν είναι κάτι που γίνεται εύκολα. Λέγεται πως για να γράψει κανείς καλά πρέπει να έχει βιώματα και παραστάσεις πάνω σε αυτό που γράφει. Ο συγγραφέας του ιστορικού μυθιστορήματος δεν μπορεί να έχει βιώματα σε χρόνους περασμένους, για αυτό η φαντασία θα πρέπει να αναπληρώσει το κενό της γνώσης και της μνήμης. Ο συγγραφέας ενός ιστορικού μυθιστορήματος δεν αρκεί να είναι γνώστης της Ιστορίας, αλλά να έχει την ικανότητα να μεταφέρεται o ίδιος, όσο γίνεται, στο χρόνο και το χώρο, να αισθάνεται όπως οι ήρωες του και να αντιδρά όπως θα αντιδρούσαν εκείνοι τότε. Θα πρέπει λοιπόν ο συγγραφέας όχι μόνο να ξεχάσει το χρόνο στον οποίο ζει, αλλά και τον τόπο και τις συνήθειες και τους κώδικες πάνω στους οποίους βασίζει τη ζωή του και να υιοθετήσει αυτούς μιας άλλης εποχής και ενδεχομένως ενός άλλου τόπου και αυτό που θα νιώσει θα πρέπει να το μεταφέρει στο γραπτό του για χάρη των αναγνωστών του.»
Τελειώνοντας μίλησα για την κάμψη που παρουσιάζει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια το ιστορικό μυθιστόρημα και την απέδωσα σε δύο παράγοντες τον κορεσμό του αναγνώστη, δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα ελληνικά ιστορικά μυθιστορήματα καταπιάνονται με δύο βασικά θέματα, Μικρασιατική καταστροφή και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και Εμφύλιομ αλλά και κατά κύριο λόγο στην έλλειψη ενδιαφέροντος για την Ιστορία που έχει ο μέσος ΄Ελληνας.
« Μπορεί λοιπόν ο αναγνώστης να φοβάται ότι το ιστορικό μυθιστόρημα θα είναι εξ ίσου βαρετό με ένα σχολικό βιβλίο, ότι θα τον βομβαρδίζει με πληροφορίες άχρηστες για όπλα και μάχες, χωρίς να εμβαθύνει σε ανθρώπινες σχέσεις. Φοβούμαι πως στο βάθος ίσως αυτή να είναι η εξήγηση. Σε μας τους συγγραφείς απομένει να πείσουμε τον αναγνώστη ότι η Ιστορία είναι κάτι ωραίο και το διάβασμα ενός ιστορικού μυθιστορήματος που έχει γραφτεί με σοβαρότητα και συνέπεια μπορεί να είναι ευχάριστο όσο και χρήσιμο.»
Και έκλεισα την ομιλία με μια παράκληση, με την ιδιότητα μου της αναγνώστριας ιστορικών μυθιστορημάτων, προς τους συγγραφείς που θέλουν να γράψουν ιστορικό μυθιστόρημα και αποφασίζουν να διασκευάσουν ή ανασκευάσουν την Ιστορία, να μη χαρακτηρίζουν το έργο τους ως «ιστορικό».
«Η Ιστορία είναι κάτι πολύ σοβαρό και επικίνδυνο μαζί για να αφεθεί στα χέρια κάθε ενός από εμάς να την προσαρμόζουμε στην Προκρούστεια κλίνη της γραφής μας.»

Ευχαριστώ και πάλι τους συντελεστές του συνεδρίου για την τιμή που μου έκαναν να με καλέσουν να μιλήσω στο τόσο σημαντικό πολιτιστικό αυτό γεγονός και να συγχαρώ όλη την ομάδα για το έργο που επιτελεί και ιδιαίτερα την Πρόεδρο, συγγραφέα και ποιήτρια Αρετή Γκιωνάκη, ένα άνθρωπο με φλόγα και πάθος για την ποίηση και τη λογοτεχνία. Να είσαστε πάντα καλά αγαπητή φίλοι,και να μας χαρίζετε ωραίες πνευματικές βραδιές σαν αυτές του περασμένου Σαββατοκύριακου.

Ιουστίνη Φραγκούλη- Αργύρη "Για την Αγαπη των άλλων" Εκδόσεις Ψυχογιός 2009

Την Ιουστίνη Φραγκούλη -Αργύρη γνώρισα φέτος το καλοκαίρι στη Διεθνή ΄Εκθεση βιβλίου της Θεσσαλονίκης και αμέσως την αγάπησα, είναι ένας ζεστός άνθρωπος που δεν ντρέπεται να εξωτερικεύει τα αισθήματά του και να μοιράζει απλόχερα αγάπη γύρω του. Δε μπορείς παρά να την αγαπήσεις.
Περίμενα με ανυπομονησία να βγει το καινούργιο της βιβλίο « Για την αγάπη των άλλων», δεν ήταν μόνο ο τίτλος που με είχε ελκύσει, αλλά το γεγονός ότι είχα ήδη μια πρόγευση του ταλέντου της από το βιβλίο της «Ψηλά τακούνια για πάντα». Ένα βιβλίο ψυχογράφημα, μια ψυχαναλυτική διαδρομή στη ζωή πέντε κοριτσιών που χωρίζουν όταν ένα τραγικό γεγονός συμβεί ενώ είναι ακόμη έφηβες και η ζωή ανοίγεται μπροστά τους για να ξαναβρεθούν ύστερα από χρόνια πολλά , γυναίκες ώριμες πια στην όψη και στο χαρακτήρα. Η γραφή της Φραγκούλη με γλαφυρότητα, και καθαρότητα ζωντανεύει πέντε διαφορετικούς γυναικείους χαρακτήρες, περιγράφοντας τις αντιδράσεις και τον τρόπο που κάθε μια από αυτές αντιμετωπίζει τη ζωή και τα προβλήματα της. Ο αναγνώστης παρακολουθεί τις φίλες στην πορεία τους, νιώθει πως ανήκει στη συντροφιά τους, συμπάσχει με τα βάσανά και τους πόνους της ζωής τους και χαίρεται με τις χαρές τους που κορυφώνονται με την επανασύνδεση του σπασμένου κρίκου της φιλίας που όμως στην πραγματικότητα ποτέ δεν έπαψε να καίει στις καρδιές τους.
Γιαυτό λοιπόν περίμενα με ανυπομονησία το καινούργιο της βιβλίο και έσπευσα να το αποκτήσω μόλις κυκλοφόρησε. Το διάβασα σχεδόν απνευστί και μπορώ να σας βεβαιώσω πως όχι μόνο το απόλαυσα, αλλά ήταν πολύ πέρα από τις προσδοκίες μου.
Βρήκα το βιβλίο αυτό της Ιουστίνης Φραγκούλη- Aργύρη, πιο ώριμο, πιο βαθύ από το προηγούμενο.
Με αφορμή την ζωή μιας υπαρκτής γυναίκας, η συγγραφέας υφαίνει για χάρη του αναγνώστη μια ιστορία τόσο θαυμαστή που μοιάζει σχεδόν απίστευτη. Μια ιστορία για τη μοίρα των ανθρώπων και ιδιαίτερα των γυναικών στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, μόλις μερικές δεκαετίες πίσω. Γυναίκες όπως η Τζανή, η κοπέλα από καλή οικογένεια, με μόρφωση και ξένες γλώσσες, που έρχεται να ζήσει με τον άντρα της στο άγονο και δαρμένο από τους ανέμους νησί της Νισύρου. Ο άντρας της άξιος τεχνίτης, μα κατώτερος της στη μόρφωση και την κοινωνική τάξη, ξενιτεύεται, ενάντια στη θέληση της , στην Αμερική πιστεύοντας ότι έτσι θα μπορέσει να γίνει άξιος της και να της προσφέρει τη ζωή που της αξίζει. Αντί όμως να της προσφέρει το όνειρο, την καταδικάζει σε μια ζωή χωρίς άντρα, να αφήσει τις λεπτεπίλεπτες ασχολίες που ήταν μέχρι τότε συνηθισμένη, το κέντημα, τον αργαλειό και τη ζωγραφική και να ζωστεί την αξίνα και τη τσάπα για να καλλιεργήσει τα άγονα χτήματα τους και να ζήσει τα τρία παιδιά της. Μεγαλώνει τα παιδιά της με την πίκρα στην καρδιά γιατί ο ξενιτεμένες άντρας της, ο Μπρούκλης όπως τον αποκαλούν οι συντοπίτες του, δεν της στέλνει ποτέ ένα γράμμα, δυο λόγια, να ξέρει πως είναι καλά, φοβάται να εκθέσει στα μορφωμένα μάτια της τη δική του αγραμματοσύνη. Της στέλνει μόνο κάθε τόσο ένα φάκελο με μια άγραφη κάρτα της Νέας Υόρκης και πράσινα δολάρια που αυτή κρύβει στο στρώμα ή τα κάνει λίρες και κοσμήματα για την προίκα της κόρης της και τις σπουδές των αγοριών της. Η Τζανή βάζει όλες τις κάρτες του άντρα της στον καθρέφτη της σάλας και κρύβει την ντροπή και τον πόνο της περπατώντας σκυφτή με το μαντήλι σφιχτά δεμένο για να κρύβεται από τον κόσμο. Ντρέπεται την κακογλωσσιά και τα σχόλια που θέλουν τον άντρα της να την έχει ξεχάσει και να ξαναπαντρευτεί. Τα χρόνια περνούν, τα παιδιά μεγαλώνουν, η κόρη, η Μαργαρίτα, προικισμένη με ευφυΐα και τη δυνατή θέληση της μάνας της σπουδάζει στη Ρόδο. Εκεί γνωρίζει τον έρωτα της ζωής της. Όταν ο αγαπημένος της και ο αδερφός της φεύγουν από τα ιταλοκρατούμενα δωδεκάνησσα για την Ελλάδα για να σπουδάσουν και τους βρίσκει εκεί ο πόλεμος και η Κατοχή, η Μαργαρίτα, θα κάνει μεγάλες θυσίες. Ξεπουλάει κρυφά από τη μάνα της την προίκα της για να συντηρήσει τον αγαπημένο της. Δε ζει παρά με την ελπίδα να τον δει να γυρίσει με το δίπλωμα και την άδεια του δικηγόρου και να παντρευτούν. Ο γάμος τους θα λύσει και τα χέρια του αδερφού της και της αγαπημένης φίλης της που δεν μπορούν να παντρευτούν όσο εκείνη είναι ανύπαντρη και κοντά σε αυτούς άλλοι νέοι και νέες περιμένουν και αυτοί τη σειρά τους. Ο αγαπημένος όμως της Μαργαρίτας αποδεικνύεται λίγος. Όταν κάποτε έρχεται η πολυπόθητη λευτεριά και η Ένωση με την Ελλάδα και γυρίζουν στο νησί τα ξενιτεμένα παλικάρια, μόνο ο αδερφός της Μαργαρίτας θα γυρίσει, ο αγαπημένος της θα την προδώσει και θα της δώσει το μεγαλύτερο χτύπημα τη μέρα που περιμένει τη μεγαλύτερη χαρά στη ζωή της. Η προδοσία όμως του αγαπημένου της Μαργαρίτας, θα ενεργήσει σαν καταλύτης στις ζωές άλλων προκαλώντας αλυσσιδωτές αντιδράσεις. Ο σύγχρονος άνθρωπος της πόλης μπορεί να παραξενευτεί, να θεωρήσει υπερβολικές τις αντιδράσεις. Θα εκπλαγεί γιατί δεν ξέρει, δεν έχει μάθει να υποτάσσει το εγώ του στους απαράβατους κανόνες της ηθικής και του δέοντος που ρύθμιζαν αιώνες τώρα τις ζωές των ανθρώπων στις μικρές κλειστές κοινωνίες, όπως το νησί της Μαργαρίτας. Ο άντρας δεν μπορεί ποτέ να παντρευτεί αν έχει αδερφή ανύπαντρη. Η Μαργαρίτα όμως, όπως και η μάνα της πριν από εκείνη και όλες οι γυναίκες της γενιάς της πριν από εκείνη τους ήξεραν και τους σέβονταν τους κανόνες αυτούς. Και η πληγωμένη Μαργαρίτα, θα θάψει τα όνειρά της, θα κάνει την καρδιά της κόμπο και θα θυσιάσει τον έρωτα που δε στάθηκε άξιός της για να ζήσουν οι άλλοι. « Η ζωή είναι μεγαλύτερη από την αγάπη», έλεγε πάντα η μάνα της και η Μαργαρίτα αυτό θα αποδείξει με τη θυσία της. Η αγάπη των άλλων είναι ο οδηγός στις αποφάσεις της.
Το βιβλίο της Ιουστίνης Φραγκούλη - Αργύρη , πέρα από τη λογοτεχνική του αξία, την ωραία γλώσσα και τη πειστικότητα των χαρακτήρων, είναι ένα σπάνιο βιβλίο. Είναι ένα βιβλίο με ουσιαστικό περιεχόμενο και, τολμώ να πω, με ηθικό δίδαγμα. Κλείνοντάς το νιώθεις καλύτερος άνθρωπος, καταλαβαίνεις το νόημα της πραγματικής αγάπης, αυτής που δίδαξε ο Χριστός « μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα τις την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού» Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγάπη από το να δίνεις την ψυχή σου, τη ζωή σου για τους φίλους σου.
Συγχαρητήρια Ιουστίνη, πάντα να έχεις έμπνευση και να μας δίνεις ωραία βιβλία.

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ;

Πολλά γράφονται, πολλά λέγονται τις τελευταίες μέρες για το τι έγινε και για το τι μέλλει γεννέσθαι. Πριν σας μιλήσω για μια ιδέα που έχω, καθόλου πρωτότυπη, την έχουν ήδη πει και άλλοι πιο πριν από μένα, επιρέψτε μου να γκρινιάξω για λίγο...
Όσο περνούν τα χρόνια και γερνάω, τόσο πιο απαισιόδοξη γίνομαι...Την παιδική ηλικία μου την πέρασα στην Πάτρα και το χτήμα του παππού μου στη Μεσσηνία, την εφηβεία μου στην Εκάλη και το σχολείο μου ήταν στην Κηφισιά. Ποτέ μα ποτέ όλα αυτά τα χρόνια δεν ξέραμε τι θα πει "πυρκαγιά". Στην Εκάλη της δεκαετιας του 50-60 με τη Ρέα, το Διόνυσο,τη Δροσιά και το Μπογιάτι, λίγο πιο πέρα, να ορίζουν τα σύνορά μας, δεν είδαμε ποτέ τον καπνό να ανεβαίνει στον ουρανό. Γιατί λοιπόν τώρα, γιατί κάθε καλοκαίρι να πρέπει να μετράμε τα χιλιόμετρα των τετραγωνικών της καμένης γης, τους καμένους πνεύμονες της δύστυχης Αττικής, τα μικρά ζώα του δάσους, τους σκαντζόχοιρους και τις χελώνες που δεν μπορούν να τρέξουν να γλυτώσουν, τα πουλιά που δε θα βρίσκουν τροφή να φάνε...,γιατί; Διότι γίναμε άπληστοι, θέλουμε τα πάντα. Βεβαίως και θέλουμε τη θέα, τα πεύκα, τον καθαρό αέρα, αλλά ..θέλουμε επίσης και να "εκμεταλευτούμε" τη γη στο μέγιστο της. Να την κάνουμε οικόπεδα, να την κάνουμε "οικισμούς"..δυστυχώς όμως χωρίς καμία πρόνοια για την προστασία του περιβάλλοντος, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς μέριμνα. Έχω ζήσει στην Αμερική και το σπίτι που μέναμε ήταν σε μια περιοχή γεμάτη πελώρια δέντρα. ΄Ολη η πόλη ( Washington DC) και η γύρω περιοχή ήταν ένα πελώριο δάσος. Κάθε τόσο έβλεπες πυροσβεστικούς σταθμούς και στα πάρκα ειδκά διαμορφωμένους χώρους για να κάνεις πικ νικ και να ανάψεις ψησταριά αν ήθελες. Μπορούσες και στην αυλή του σπιτιού σου, αλλά με την τήρηση αυστηρών κανόνων που όφειλες να σεβαστείς και όλοι σεβόμαστε. ΄Ολα τα σπίτια είχαν υποχρεωτικά σύστημα πυρόσβεσης, δεν νοείτο κτίριο χωρίς το σύστημα και σε κάθε δημόσιο χώρο, γραφείο, νοσοκομείο, σχολείο, οι ασκήσεις ετοιμότητας σε πυρκαγιά ήταν κάτι το συνηθισμένο, υπόθεση ρουτίνας. Θα μου πείτε εκεί δεν γίνονται πυρκαγιές; Φυσικά και γίνονται, η φωτιά είναι δυστυχώς ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Οι άνθρωποι όμως εκεί, και ανάμεσά τους βάζω και τους ξενητεμένους συμπατριώτες μας που εδώ στην πατρίδα μας αν ήταν θα συμπεριφέρονταν διαφορετικά, ξέρουν να προνοούν και πως να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αυτό. Θα μου πείτε πάλι εκεί είναι Αμερική, το κράτος έχει λεφτά και τα διαθέτει για την υποδομή, εμείς δεν έχουμε. Και στη μικρή Κύπρο όμως οι άνθρωποι ξέρουν καλύτερα από εμάς , και το απέδειξαν με την πρόσφατη αποτελεσματική βοήθεια που μας πρόσφεραν, ξέρουν να προστατέψουν τη φύση, να φυλλάξουν τα δάση στο Τρόοδος εκεί που υπάρχουν ακόμη Κέδροι και αίγαγροι, .. Εμείς τι κάνουμε; Καίμε την "Πεύκη της Κεφαλληνίας" και τα ελαφάκια στην Πάρνηθα... Και αν επιμένετε ότι το κράτος μας δεν έχει πόρους για να κάνει όσα θα έπρεπε, έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί δεν έχει; Γιατί όλοι μας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό δεν είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας απέναντι του. Κάθε φορά που ένας επαγγελματίας ή καταστηματάρχης μας προτείνει να μας κάνει καλύτερη τιμή μη κόβωντας απόδειξη, είτε κόβωντας μικρότερη, έχουμε σκεφτεί ότι με το να δεχτούμε την πρότασή του, στην ουσία τους εαυτούς μας τιμωρούμε και όχι το "δοβλέτι"; Και με την άναρχη οικοδόμηση σε δάση και ρεματιές δεν είναι σα να προσκαλούμε τις πυρκαγιές και άλλοτε τις πλημμύρες; Για όλα φταίει το κράτος και όχι εμείς που μπαζώσαμε το ρέμα ή χτίσαμε στο οικοπεδάκι που αγοράσαμε από τον α ή β "οικοδομικό συνεταιρισμό" που φρόντισε να αποχαρακτηρίσει την περιοχή ώστε να πάψει να θεωρείται δάσος; Το δάσος όμως είναι "κοινό αγαθό", περιουσία όλων μας και όχι μεμονωμένων ατόμων. Υποτίθεται πως το προστατεύει το Σύνταγμα, το ίδιο που υποτίθεται ότι έχουμε υποχρέωση να προστατεύουμε όλοι μας.. Ποιούς τίτλους ιδιοκτησίας μπορεί να έχει κάποιος στην κορφή ενός δασωμένου βουνού; Αιδώς Αργείοι.. Ολα καλά και όλα ωραία για το συμφέρον μας και ως εκεί που δεν χαλάει τη βολή μας, ως εκεί που εμείς θα κάνουμε αυτό που θέλουμε ενάντια σε κάθε νόμο και κανόνα λογικής. Μη μου πείτε πως φταίει το κράτος μόνο, ότι μας δίνει το κακό παράδειγμα, μη μου αναφέρετε τους κακούς υπαλλήλους τους επιλήσμονες του όρκου τους, τους "αδειούχους πυροσβέστες" και όλα αυτά τα κονότυπα και γνωστά "τοις πάσι". ΄ΟΛΟΙ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ ΟΛΟΙ ΦΤΑΙΜΕ ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΓΙΑΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΟΤΙ Η ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΓΚΙΑ ΚΑΙ Η ΑΣΥΔΟΣΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ..Όποιος έχει δει ένα δέντρο να καίγεται ανυπεράσπιστο με τα κλαδιά χέρια ικεσίας απλωμένα, θα καταλάβει γιατί φωνάζω

Και τώρα τι; Τι μπρούμε να κάνουμε για να αναπληρώσουμε τους "πνεύμονες ¨που χάσαμε; Αναδάσωση; Ναι. Αυστηρή τήρηση των νόμων που απαγορεύει την ανοικοδόμηση σε καμένη γη; Ασφαλώς ναι. Αλλά και κάτι απλό, κάτι άμεσο που δε θέλει το χρόνο που απαιτεί μια αναδάσωση τόσων και τόσων χιλιάδων στρεμμάτων γης. Ας γεμίσουμε τα μπαλκόνια και τις ταράτσες μας με πρασινάδα. Δε χρειάζονται μεγαλεπήβολα σχέδια, εξωτικά φυτά και πολυπλοκοι σχεδιασμοί, Ας προμηθευτούμε από τα κρατικά φυτώρια, μικρά πεύκα, κυπαρίσσια, πικροδάφνες και ελιές. Κάθε ταράτσα πολυκατοικίας ας γίνει ένα μικρό ιδιωτικό πάρκο. ΄Εχει τύχει να δω κάποιες ταράτσες που οι ιδιοκτήτες τους το έκαναν. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι ωραίο θέαμα είνα. Αντί να βλέπεις μπουγαδόσχοινα, που κανείς ή σχεδόν κανείς δε χρησιμοποιεί πια, αντί για κεραίες τηλεοράσεων και πιάτα δορυφορικών λήψεων, θα μπορούσαμε να βλέπουμε λίγο πράσινο και όποιος από τους ενοίκους ήθελε θα μπορούσε να φέρνει μια καρέκλα από το σπίτι του και να κάθεται το απόγευμα να πίνει τον καφέ του στη δροσιά. Τα παιδιά θα μπορούσαν να παίζουν έξω από το σπίτι και όχι μπροστά στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και οι μαμάδες, όπως άλλοτε θα μπορούσαν να ανταλλάσουν συνταγές και μικρά μυστικά. Σας φαίνονται ρομαντικά όλα αυτά; ΄Ισως. Δεν είναι ακατόρθωτα όμως αρκεί να το βάλουμε βαθειά στην καρδιά μας. Και αν το κόστος μας τρομάζει, ας φροντίσουμε να ζητήσουμε από το κράτος να βοηθήσει, αυτή τη φορά θα έχουμε δίκιο. Μια μικρή επιδότηση, ένα κίνητρο, κάπως θα βοηθήσει, άλλως τε δε νομίζω να είναι τρομακτικό το κόστος, λίγες γλάστρες, χώμα και ένα σύστημα ποτισμού και ..μπόλικη καλή θέληση. Κάποτε είχαν θεσπισθεί κίνητρα για τους ηλιακούς θερμοσίφωνες, για φωτοβολταϊκά, γιατί να μην υπάρξει επιδότηση για να αποκτήσουμε και λίγο επι πλέον πράσινο; Γιατί θα πρέπει τα μπαλκόνια της πόλης να συνεχίσουν να είναι αποθηκευτικοί χώροι και όχι μικρές εστίες πρασίνου; Που πήγε η αγάπη που είχαμε άλλοτε για τα λουλούδια που και στων πιο φτωχικών σπιτιών τις αυλές ή ακόμη και στα πεζοδρόμια μπροστά στα σπίτια έβλεπες τενεκέδες με μυριστικά; Τα ξεχάσαμε και αυτά; Μήπως πάλι φταίει το κράτος; Πότε θα ξυπνήσουμε;

ΓΙΑΤΙ; ΓΙΑΤΙ; ΓΙΑΤΙ;

ΚΑΦΕ ΚΛΕΜΕΝΤΕ, Πέρσα Κουμούτση

Σας έλεγα πως αισθάνομαι άσχημα που δεν έχω γράψει κάτι στο blog καιρό τώρα. Θέλω τόσα να σας πω και έχω μείνει πίσω. Από που να αρχίσω; Νομίζω θα πρέπει να σας μιλήσω για κάποια βιβλία που διάβασα τελευταία. Θα πρέπει να σας μιλήσω για το βιβλίο της Λένας Μαντά, το "Ερωταw σαν βροχή" που είχα τη χαρά να είμαι η πρώτη που το παρουσίασε στο Χαλάνδρι και στη Θεσσαλονίκη στην έκθεση βιβλίου. Να σας μιλήσω για το" Εστω μια φορά " της Πασχαλίας Τραυλού που παρουσίασα στην Πάτρα..Oμως σκέφτηκα πως μια και για αυτά τα δύο βιβλία έχω ήδη μιλήσει, θα ήταν καλύτερα να σας μιλούσα για ένα άλλο βιβλίο που δεν έχω παρουσιάσει. Το βιβλίο της Πέρσας Κουμούτση, "Καφέ Κλεμέντε" που κυκλοφόρησε από της εκδόσεις Ψυχογιός την ίδια εποχή με το δικό μου "Της ζωής και της αγάπης". Ομολογώ όμως πως αισθάνομαι αμήχανα, μια και η αγαπημένη φίλη Ιουστίνη Φραγκούλη με έχει προλάβει και έχει ήδη κάνει μια εξαίρετη ανάλυση του βιβλίου στο blog της http://ioustini.blogspot.com/, Παρόλα αυτά θα προσπαθήσω να σας μιλήσω και εγώ για αυτό που εισέπραξα διαβάζοντας το βιβλίο της Πέρσας Κουμούτση.
Πρώτα απ΄όλα όμως δυο λόγια για τη συγγραφέα. Τη γλυκύτατη και σεμνότατη Πέρσα. έναν άνθρωπο που εκπέμπει τόση ευγένεια, τόση σεμνότητα και καλωσύνη που σε κατακτά από την πρώτη στιγμή. Καμία οίηση, κανένας κομπασμός. Ψάχνοντας και ρωτώντας μόνο μαθαίνεις για αυτή και τη δουλειά της. Η ίδια δε μιλάει ποτέ για τον εαυτό της. Μαθαίνεις για τα βιβλία της, " Δυτικά του Νείλου"( Ψυχογιός) , "Τα χρονια της νεότητός του, ο ηδονικός του βίος" (Εμπειρία), " Αλεξάνδρεια, στο δρόμο των ξένων" ( Εμπειρια Εκδοτική). Μαθαίνεις για τις θαυμάσιες μεταφράσεις της από τα Αραβικά, το Κοράνιο, τιτάνιο έργο και όχι μόνο. Όσοι έχετε διαβάσει έστω και ένα βιβλίο του Ναγκίμπ Μαχφούζ καταλαβαίνετε γιατι πράγμα μιλάμε. Μαθαίνεις για το βραβείο "Καβάφη" και την βράβευση της από την Αιγυπτιακή κυβέρνηση για την προβολή της αραβικής γλώσσας και της λογοτεχνίας...τόσα πολλά και σπουδαία για ένα νέο άνθρωπο.
Πριν από το "Καφέ Κλεμέντε" είχα διαβάσει το βιβλίο της "Αλεξάνδρεια, στο δρόμο των ξένων" και είχα μαγευτεί. Η αλήθεια είναι πως έχω μια αδυναμία στα βιβλία που αναφέρονται σε αυτή την πόλη. ΄Ισως γιατί την ίδρυσε ο Αλέξανδρος, (γνωστή και ομολογημένη η αδυναμία μου σε αυτόν ), ίσως γιατί είναι η πόλη του αγαπημένου μου ποιητή, ίσως γιατί μέσα από τα βιβλία του Λώρενς Ντάρελ, "Αλεξανδρινό Κουαρτέτο" και τις "Ακυβέρνητες Πολιτείες" του Στρατή Τσίρκα και ιδιαίτερα την "Αριάγνη", η πόλη μου έχει γίνει οικεία, και νιώθω μια ακατανίκητη έλξη για βιβλία που αναφέρονται σε αυτή και το βιβλίο της Πέρσας δε με απογοήτευσε, μου ξαναζωντάνεψε αυτά τα αισθήματα. Εχοντας ζήσει στην Αίγυπτο και μεγαλώσει στις γειτονιές του Καίρου και της Αλεξάνδρειας η Πέρσα Κουμούτση μπορεί να γράφει " μετά λόγου γνώσεως", να πέρνει τον αναγνώστη από το χέρι να τον ταξιδεύει στη μυστηριακή χώρα του Νείλου.
Με το καινούργιο της βιβλίο " Καφε Κλεμέντε" η Πέρσα Κουμούτση ξαναγυρίζει στις αγαπημένες γειτονιές της Αλεξάνδρειας του Μεσοπολέμου, αλλά δε στέκει εκεί. Μας ταξιδεύει και στο Παρίσι και αργότερα στο Π.Φάληρο. Ακολουθούμε τα μετέωρα βήματα της ηρωίδας ,της όμορφης Ελισάβετ, που δεν ξέρει να ξεχωρίσει την αλήθεια από την εικονική πραγματικότητα του θεάτρου που διαπρέπει ως πρωταγωνίστρια. Οι ρόλοι της λες και είναι γραμμένοι για την ίδια, για να απεικονίσουν τη ζωή της, ή μήπως η Ελισάβετ χτίζει τη ζωή της πάνω στα χνάρια των χάρτινων ηρωίδων που ενσαρκώνει κάθε φορά; Είναι όμορφη και προικισμένη με ταλέντο ηθοποιός. Η ομορφιά της όμως είναι και κατάρα, το ταλέντο της παγίδα, δεν την αφήνουν να πλησιάσει τις καρδιές των ανδρών που κατακτά. Νομίζει πως ερωτεύεται, νομίζει πως ζει με πάθος, στη πραγματικότητα όμως δεν ζει παρά μέσα στην αντανάκλαση της ζωής και του ειδώλου που η ίδια έχει πλάσει.. . Ακόμα και στο τέλος της ζωής της, όταν οι αναμνήσεις έρχονται να την πνίξουν και όταν επαναλαμβάνει τη φράση που έχει στοιχοιώσει τη ζωή της, "το ανεκπλήρωτο παραμένει αναπόδραστο", και τότε ακόμη ενώ ξεφυλλίζει νοερά εικόνες οικείες, αγαπημένες όσο και μακρινές, ανασύρει πρόσωπα και γεγονότα από τους δαιδάλους της μνήμης, αφουγκράζεται λόγια και ξεχασμένους ψιθύρους, και τότε ακόμη παραμένει θύμα των ψευδαισθήσεών της, ανήμπορη να ξεχωρίσει την πραγματικότητα από τους θεατρικούς ρόλους που έχει υποδυθεί. Ποιός είναι αυτός που χτυπά την πόρτα του σπιτιού της στο τέλος και μοιάζει να τον περιμένει μια ζωή; Είναι ο έρωτας, είναι ο άντρας που την αγάπησε, ή εκείνος που αυτή νόμισε πως τον αγάπησε; Είναι ο παλαιοπώλης που αγοράζει τα λείψανα της ζωής της; Ή μήπως είναι ο επισκέπτης που έρχεται σε όλους μας κάποτε, για να την οδηγήσει στο δρόμο της μόνης αλήθειας που είναι ο θάνατος;
Για άλλη μια φορά η Πέρσα Κουμούτση, πλάθει ήρωες με υπόσταση, με σάρκα και οστά, με ελαττώματα και προτερήματα, η Ελισάβετ, η αδίστακτη, αλλά και η μεγάλη χαμένη, ο ιδεαλιστής Αλέξανδρος, που ξέρει μέσα από τον πόνο να βρει τον χαμένο εαυτό του, ο κυνικος Πιέρ, το αρσενικό αντίστοιχο της Ελισάβετ, ο πραγματιστής αδελφός του Αλέξανδρου, η ιδεαλίστρια ερωτευμένη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου.. Ολοι ζωντανεύουν χάρη στην πένα της Πέρσας Κουμούτση. Κινούνται με σιγουριά στο χώρο και στο χρόνο παρασύροντας τον αναγνώστη στα πάθη τους. Η ατμόσφαιρα της Αλεξάνδρειας και του Παρισιού του μεσοπολέμου ζωντανεύει με τρόπο μαγικό μέσα από τις σελίδες του βιβλίου. Νιώθεις το φως και τη ζέστη της Αλεξάνδρειας και τη γκριζάδα και την παγωνιά του χειμερινού Παρισιού, περπατάς στα σοκάκια και την παραλία της Αλεξάνδρειας αλλά και στα βουλβάρτα του Παρισιού. Η βαβέλ των γλωσσών που ηχεί στους δρόμους και των δύο πόλεων έρχεται σα μουσική στα αυτιά σου και τη δέχεσαι " ως τελευταία απόλαυση" όπως ο ποιητής παροτρύνει τον Αντώνιο να κάνει..Μυρίζεις τον καφέ στο "Καφέ Κλεμέντε" του πατέρα της ηρωίδας στην Αλεξάνδρεια αλλά και στο ομώνυμο του στο Παρίσι. Ζεις την πίκρα της απόρριψης και την έκσταση του πάθους. Και όταν φτάσεις στην τελευταία σελίδα και κλείσεις το βιβλίο, το βιβλίο δε σε αφήνει, το κουβαλάς καιρό μέσα σου.
Με δύο λόγια το"Καφέ Κλεμέντε" είναι ένα βιβλίο γερά χτισμένο που αξίζει να διαβαστεί και να αγαπηθεί.

Συγχαρητήρια Πέρσα Κουμούτση, έχεις μεγάλο ταλέντο και περιμένουμε πολλά ακόμη από σένα.

Μια επέτειος, τρία άρθρα και ένα βιβλίο

Είχα καιρό να γράψω στο blog. H αλήθεια είναι πως ειμαι χωμένη βαθειά στο καινούργιο βιβλίο που προσπαθώ να γράψω και δεν μου μένει ενέργεια να γράψω κάτι άλλο. Χθες όμως διαβάζοντας μια ιστορική αναδρομή στην «Καθημερινή» και δύο άρθρα, το ένα στην ίδια εφημερίδα και το άλλο στο « Βήμα», έκανα κάποιες σκέψεις που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας.
Σαν σήμερα, 16 Αυγούστου, συμπληρώνονται 49 χρόνια από τη μέρα που η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος. Διάβασα λοιπόν στον «Φιλίστορα» ( επιλογές Μιχάλη Κατσίγερα) της χθεσινής "Καθημερινής" το απόσπασμα από την εκδοση της εφημερίδας της 17ης Αυγούστου 1960 « Από της 2ας πρωινής της σήμερον η Κύπρος, μετά μίαν τρισχιλιετή πολυκύμαντον ιστορίαν, κατά την οποίαν εγνώρισε κατακτήσεις και υποδουλώσεις, με σύντομα διαλείματα ελευθέρου ελληνικού βίου, απέκτησε την ανεξαρτησίαν της. Η χθεσινή ιστορική ημέρα υπήρξε πράγματι ημέρα εορτασμού και πανηγύρεως, παρά την πικρίαν την οπόια εδοκίμαζε μερίς των Κυπρίων, ότι οι αγώνες των δεν έδωσαν την ολοκληρωτικήν εθνικήν αποκατάστασιν..» και συνεχίζει η εφημερίδα με αναφορά στη χαρά και στους πανηγυρισμούς σε όλο το νησί. .. «Εν επισήμω τελετή πράγματι εγέντο σήμερον την πρωίαν η εγκαθίδρυσις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χιλιάδες λαού εξ όλων των πόλεων της Κύπρου κατέκλυσαν την Λευκωσίαν, ίνα παρακολουθήσουν την εγκαθίδρυσιν της πρώτης ελευθέρας Κυπριακής Κυβερνήσεως και όπως χαιρετίσουν και επεφυμήσουν εκ του σύνεγγυς τον πρώτον πρόεδρον της ελευθέρας Κυπριακής Πολιτείας Αρχιεπίσκοπον Μακάριον..»
Διαβάζοντας το άρθρο αυτό δεν μπόρεσα να μην αναλογισθώ πως μόλις δεκατέσσερα χρόνια μετά την ημέρα της ανεξαρτησίας, και συγκεκριμένα το δεκαπενταύγουστο του ΄74, το νησί θα γνώριζε τη δεύτερη εισβολή της Τουρκίας. Ο Αττίλας 2, θα έβαζε τη σφραγίδα της κατοχής στο βόρειο τμήμα του νησιού. Η Κύπρος, δεκατέσσερα χρόνια μετά τη γέννηση του ελεύθερου κράτους θα έπαυε να υπάρχει ως ακέραια οντότητα στην κοινωνία των Εθνών.
Τα χρόνια που ακολούθησαν είδαμε προσφυγές στον ΟΗΕ και καταδικαστικά ψηφίσματα, σύνομιλίες και σχέδια επί σχεδίων και τέλος την απόρριψη του σχεδίου Ανάν και την εισοδο της μισής Κύπρου στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση . ..και η ζωή συνεχίζεται... Συνεχίζεται ερήμην εκείνων που θυσιάστηκαν για να τη δουν ελεύθερη και ανεξάρτητη, ερήμην των οικογενειών που πενθούν τους αγνοούμενους. Τριανταπέντε χρόνια μετά έρχονται τραγικές αποκαλύψεις να ταράξουν τα θολά νερά της Ιστορίας. Ομαδικοί τάφοι, μαρτυρίες εκτελεστών με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, ταυτοποιήσεις οστών και απότιση των τελευταίων τιμών σε νεκρούς που επί τριανταπέντε χρόνια οι δικοί τους έτρεφαν το χλωμό καντηλάκι της ελπίδας στις καρδιές τους να τους δουν να γυρίζουν μια μέρα «έσω» τους. Φρούδες ελπίδες, αν πιστέψει κανείς τις μαρτυρίες και τα σχετικά άρθρα που είδαν το φως τις μέρες αυτές. Όσοι από σας θέλετε μπορείτε να διαβάσετε στο χθεσινό «Βήμα» το άρθρο με τον τίτλο « Αγνοούμενοι του Αττίλα με μια σφαίρα στον κρόταφο» και της «Καθημερινής» με τον τίτλο «Τα φίλμ είχαν συλλήψεις και εκτελέσεις των Ελλήνων». Η τραγική αλήθεια είναι πως η πλειονότητα των αγνοουμένων, ανάμεσα στους οποίους είναι και κάποιοι που τότε ήταν παιδιά ακόμη, δε βρίσκονται στη ζωή. Οι πιο πολλοί άφησαν τον κόσμο τούτο με μια σφαίρα στον κρόταφο.. και το χειρότερο, κάποιοι γνώριζαν τη φρικτή αλήθεια και την έκρυβαν. Γιατί, για ποιό λόγο; Ποιός λογάριασε και ζύγισε ότι βαραίνε περισσότερο στην πλάστιγγα της δικαιοσύνης η πολιτική σκοπιμότητα από το πένθος χιλιάδων ανθρώπων; Από το βάρος της καρδιάς της μάνας που πέθανε δείχνοντας ως την τελευταία ώρα της ζωής της τη φωτογραφία του γιού της, ελπίζοντας να μάθει κάτι που θα τη βεβαίωνε πως ήταν ζωντανός, ενώ αυτός ήταν ήδη νεκρός; Ποιός έκρινε πως ο πόνος των ζωντανών, των «απολειπομένων » που λέει ο Παύλος στην επιστολή του προς Κορινθίους , θα ήταν ένα καλό και χρήσιμο όπλο στους πολιτικούς σχεδιασμούς; Αμείλικτα ερωτήματα χωρις απάντηση.
Με αφορμή το βιβλίο του Μιλτιάδη Β.Χατζόπουλου « Εν μέρει Ελληνίζων»(εκδόσεις "Εστία"), που μου χάρισε αγαπητή φίλη από την Κύπρο και που διάβασα πρόσφατα, είχα μια μεγάλη συζήτηση με άλλη φίλη, πρώην εκπαιδευτικό που υπηρέτησε στην Κύπρο την περίοδο 1960-62. Με τη φίλη αυτή τρέφουμε κοινά αισθήματα αγάπης για την Κύπρο. Την άκουσα να μου μιλά για τα χρόνια εκείνα της καινούργιας δημοκρατίας και τον ενθουσιασμό και πατριωτισμό που έβλεπε να λάμπει στα μάτια των νέων μαθητών της στο Παγκύπριο Γυμνάσιο της Λευκωσίας. Μου μίλησε και για αυτά που προηγήθηκαν, για τα φοιτητικά συλλαλητήρια στην Αθήνα και τις υπογραφές όλων των φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής, 3000 μαζεύτηκαν για να στείλουν ψήφισμα στη βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ, να δώσει χάρη στον Καραολή . « Αγνόησε την έκκλησή μας και το παληκάρι κρεμάστηκε.. Δεν το συγχώρεσα ποτέ αυτό, ούτε μπόρεσα ποτέ να επισκεφτώ τα φυλακισμένα μνήματα» μου εξομολογήθηκε, « Με πονάει ακόμα η άρνηση της βασίλισσας».
Πόσοι από τους νέους σήμερα που πηγαίνουν στην Κύπρο για διακοπές στην Αγία Νάπα ή τον Πρωταρά, ή και στην κατεχόμενη Κερύνεια για να φάνε ψάρι, πόσοι που ψηφίζουν και τραγουδούν τα τραγούδια που εκπροσωπούν την Κύπρο στη Εurovision ξέρουν κάτι από αυτή την πονεμένη, την ματωμένη Ιστορία; Για πόσους λέει κάτι το όνομα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, του Κυριάκου Μάτση, του Γρηγόρη Αυξεντίου; Για κάποιους ίσως είναι μόνο ονόματα δρόμων χωρις κάποια ιδιαίτερη ανάμνηση να τα συνοδεύει.

Μίλησα πριν για το βιβλίο του Χατζόπουλου. Θα σας εξομολογηθώ την αλήθεια. Το διάβασα με ενδιαφέρον, πλην χωρίς συγκίνηση, χωρίς πάθος, όπως ακριβώς το έχει γράψει, κατά τη γνώμη μου και ο συγγραφέας. Μια ιστορία αναζήτησης ταυτότητας ενός εφήβου σε μια πόλη και μια χώρα που αναζητά τη δική της ταυτότητα. Αξιόλογη προσπάθεια να καταγραφεί η τοπιογραφία της χώρας και της Λευκωσίας, οι δρόμοι, οι εκκλησίες, οι πλατείες ακόμη και οι όχθες του ποταμού Πεδιαίου, όλα χαρτογραφούνται με ακρίβεια. Λείπει όμως κάτι, λείπει η ψυχή και η καρδιά των ανθρώπων. Σκιές ονείρων οι ήρωες, επιθυμίες θολές και αξεδιάλυτες. Δεν ξέρω αν η κρίση μου είναι συναισθηματικά φορτισμένη από τις δικές μου αναμνήσεις, ή αν την επηρεάζει η ανάμνηση της «Χάλκινης Εποχής» του Ρόδη Ρούφου, όμως το βιβλίο του Χατζόπουλου παρά την ιστορική και γεωγραφική τεκμηρίωσή του με άφησε ασυγκίνητη.

Σαν πας στην Καλαμάτα...

Τα προεόρτια... λιγο πριν αρχίσει η συνέντευξη τύπου την Τρίτη 8 Ιουλίου

Ο κόσμος συγκεντρώθηκε με πρώτο τον Δήμαρχο και την κ. Νϊκα.

Υπάρχουν και κάποιοι άτυχοι που δε βρήκαν καρέκλες..

Λεωνίδας Μακρής, Κλειώ Ζαχαριάδη, Νοέλ Μπάξερ, η φίλη σας και ο κ. Μακρής

Συζητήσεις ..

Κλειώ, Νοέλ, Λεωνίδας και Κατερίνη Καφέ

Οι δύο ξανθές ομότεχνες .. Τα σχόλια δικά σας.


Μια μικρή γεύση της ωραίας βραδιάς που περάσαμε την Παρασκευή που μας πέρασε στις 10 του μηνός, στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Καλαμάτα. Η συγκίνησή μου ήταν μεγάλη, ένοιωθα σαν το παιδί που γυρίζει σπίτι του με ένα καλό βαθμό στο ενδεικτικό και περιμένει τον έπαινο των γονιών του. Περίμενα και εγώ την αγάπη των συμπατριωτών μου με λαχτάρα. Μου την έδωσαν απλόχερα και τους ευχαριστώ όλους, αρχίζοντας από τον Δήμαρχο και την κ. Νίκα που μας τίμησαν με την παρουσία τους, τους δημοσιογράφους και τους τεχνικούς του τύπου και της τηλεόρασης, τη Μαρία Τομαρά, τη Μαρία Νίκα, τη Μαρίνα Διονυσσοπούλου, για την προβολή του βιβλίου, τους φίλους της Καλαμάτας, ένα τόπο με την παράδοση στα γράμματα, και την Κλειώ Ζαχαριάδη τη διευθύντρια Μάρκετινγκ των εκδόσεων Ψυχογιός που έκανε το μακρύ ταξίδι για να βρίσκεται κοντά μας. Τέλος ένα ιδιαίτερο ευχαριστώ στο Λεωνίδα Μακρή, τη ψυχή του ιστορικού βιβλιοπωλείου "Μακρής" που λειτουργεί στην Καλαμάτα από το 1928. Ο Λεωνίδας Μακρής, ακούραστος και με χιούμορ και μαζί με τη πολύτιμη βοηθό του Ντόρα οργάνωσαν μια άρτια εκδήλωση με μουσική και κεράσματα στον πεζόδρομο. Η Νοέλ και εγώ νιώθαμε σα στο σπίτι μας και πανταχού παρούσα την αύρα των αναγνωστών που αγάπησαν το χώρο σχεδόν ένα αιώνα τώρα. Είχα τη χαρά να ξαναβρώ την αγαπημένη μικρή φίλη Κατερίνη Καφέ και τους γονείς της, χάρηκα την παρέμβαση του ποιητή κ. Σαββάκη. Θα ήθελα όμως να είσαστε και εσείς από μια μεριά, οι εκτός Μεσσηνίας φίλοι, να ακούσετε τη Νοέλ Μπάξερ, τη συγγραφέα του υπέροχου βιβλίου " Από δρυ παλιά και από πέτρα" να αναλύει με μοναδικό τρόπο το βιβλίο μου και να φανερώνει πτυχές που και εγώ ακόμη δεν τις γνώριζα. Σε ευχαριστώ Νοέλ μου, που έκανες το μακρύ ταξίδι μόνο για χάρη μου αφήνοντας μόνη τη γλυκιά Ιριδα και τον άντρα σου. Να είσαι πάντα καλά και να έχεις επιτυχίες. Όλοι όσοι αγαπάμε το γράψιμό σου περιμένουμε το καινούργιο σου βιβλίο με ανυπομονησία.

Πάτρα και πάλι και πάντα

Η Πασχαλία Τραυλού και εγώ βρεθήκαμε την περασμένη Τετάρτη 17 Ιουνίου στην Πάτρα, καλεσμένες του βιβλιοπωλείου "Παπασωτηρίου" για να παρουσιάσουμε τα καινούργια μας βιβλία.

Ο χώρος του βιβλιοπωλείου υπέροχος, συνδυασμός παλιάς πέτρας και ξύλου. Αρχικά στάβλος και αργότερα κάβα που διαμορφώθηκε αρχιτεκτονικά και ανακαινίστηκε από τους σημερινούς ιδιοκτήτες και κυρίως την ζεστή φίλη κ. Μαντά. Με εντυπωσίασαν τα εμφανή δοκάρια που έμοιαζαν να κρατούν μετέωρη στο κενό τη σκεπή και το χωρο του παταριού που γίνονται οι εκδηλώσεις.

Μιλώντας και για τις δύο μας, η Πασχαλία και εγώ, χαρήκαμε την παρουσίαση. Είχαμε αποφασίσει να μη κάνουμε μια συνηθισμένη παρουσίαση βιβλίων αλλά να αυτοσχεδιάσουμε πάνω σε ερωτήσεις που θα έκανε η μία στην άλλη για θέματα που άγγιζαν τα βιβλία μας, αλλά και όχι μόνο. Η κουβεντούλα μας ήταν ζεστή και αυθόρμητη, πολλές φορές ακούγοντας την Πασχαλία νόμιζα πως άκουγα τις δικές μου σκέψεις. Παρασυρθήκαμε τόσο που.. πέρασε η ώρα χωρίς να το καταλάβουμε και χωρίς να δείχνει κανείς πως θέλει να φύγει, τελικά κόντεψαν να μας διώξουν από το βιβλιοπωλείο.

Η Πάτρα είναι για μένα χώρος μαγικός, σας το έχω ξαναπεί πέρσυ που βρέθηκα πάλι εκεί καλεσμένη στου "Ελευθερουδάκη". Πάντα γυρίζω με χαρά στον τόπο των παιδικών μου χρόνων. Κάθε φορά περιμένω να βρώ τα σημάδια και τις σταθερές της παιδικής ηλικίας. Έτσι και φέτος ξεκίνησα από το"Βυζαντινό" το καλούγουστο ξενοδοχείο που μας φιλοξένησε να περπατήσω και πάλι τους γνωστούς μου δρόμους. ΄Ολα όμως ήταν διαφορεκτικά. Το σχολείο μου έφυγε από τη "Μαιζώνος", το ίδιο και οι φίλες και οι συμμαθήτριες. Από τα Ψηλαλώνια δε βλέπεις πια τη θάλασσα, την κόβουν οι πολυκατοικίες που υψώθηκαν με οίηση και το ερειπωμένο σπίτι που ζήσαμε έξη χρόνια και γεννήθηκε ο αδερφός μου, έχει γκρεμιστεί για να ελευθερωθεί ο αρχαιολογικός χώρος που εκρυβε στα σπλάχνα του. Ό,τι όμως και να έχει αλλάξει, ό,τι και να έχει φύγει, για μένα η Πάτρα θα είναι πάντα η μαγική πόλη που αγάπησα και γυρίζω στα όνειρά μου. Θα ξαναγυρίζω εδώ πάντα.

Διεθνής ΄Εκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη

Oι φίλες μου Ιουστίνη Φραγκούλη, Μαρία Τζήρίτα και Λένα Μαντά, έχουν προηγηθεί και σας έχουν ήδη μιλήσει για την Διεθνή ΄Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης και όσα εκεί ζήσαμε. Εγώ θέλω μόνο να σας πω για αυτό που εγώ εισέπραξα από την επίσκεψη αυτή. Να μιλήσω για την ομορφιά της πόλης, της βυζαντινής αλλά και κοσμοπολίτισσας "Νύμφης του Θερμαϊκού". Να φέρω μπροστά σας το Θερμαϊκό ελαφρά βουρκωμένο και τα να σας δείξω τα πανύψηλα δέντρα που στολίζουν όλους τους δρόμους, τουλάχιστον αυτούς του Κέντρου που εγώ επισκέφθηκα. Να σας μιλήσω για τη βροχούλα που δεν έπαψε να πέφτει από το πρωί της Παρασκευής που φτάσαμε μέχρι το απόγευμα της Κυριακής που φύγαμε και που αντί να μας φέρνει τη συνηθισμένη μελαγχολία που νιώθουμε κάθε φορά που μέσα στο καλοκαίρι ο καιρός θυμίζει φθινόπωρο, μας έκανε να βλέπουμε τα πράγματα πιο όμορφα, πιο λαμπερά, πιο καθαρά, το πράσινο πιο έντονο. Μπορεί βέβαια η αιτία που όλα ήταν τοσο όμορφα τόσο αρμονικά, να ήταν που οι καρδιές μας ήταν γεμάτες χαρά και οι αγκαλιές των ανθρώπων ανοιχτές να μας δεχτούνε, οι φίλοι που ξαναβρήκαμε και αυτοί που αποκτήσαμε τώρα. Αυτό ήταν σίγουρα.
Η συντροφιά μας, ολων των συγγραφέων των εκδόσεων Ψυχογιός, η Λένα Μαντά, ακούραστη, πληθωρική και πάντα γεμάτη κέφι ακόμα και όταν " αγχωνόταν", η γλυκειά Σοφία Βόικου, η τρυφερή Πασχαλία Τραυλού, η ευαίσθητη Πέρσα Κουμούτση, η δυναμική Μαρία Τζηρίτα, ο ευγενικός κ. Πολυράκης, ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου και από κοντά ο Λάζαρος και ο Τάκης, τα παιδιά από το τοπικό Κατάστημα των εκδόσεων, ο κ. Θάνος και η κ. Νίνα Ψυχογιού, η Κλειώ, η Πόπη, η Ελένη, ελπίζω να μη ξεχνώ κανένα, όλοι ακούραστοι και περιποιητικοί μας έκαναν να νιώθουμε πως είμαστε σπίτι μας. Κοντά τους είχα την χαρά να γνωρίσω και δύο υπέροχους συγγραφείς το Μερκούριο Αυτζή και την ΄Ελενα Αρτζανίδου και χάρηκα ιδιαίτερα τις συζητήσεις που είχαμε μαζί. Η έκπληξη ήταν η γνωριμία από κοντά με την Ιουστίνη Φραγκούλη, μια γυναίκα γεμάτη φλόγα, ένα χαμόγελο όλο φως. Κράτα ψηλά τη δάδα αγαπημένη Ιουστίνη, φώτιζε με τη δύναμη της γραφής και της προσωπικότητάς σου όλο τον ξενητεμένο ελληνισμό και όχι μόνο. Αλλά και η γνωριμία με την πολυβραβευμένη λογοτέχνιδα της διασποράς την κ. Γιώτα Στρατή και τον κ. Στρατή Δουκάκη που ξαναβρήκαμε στην Αθήνα στην παρουσίαση στον Ιανό του βιβλίου της Λένας Μαντά, μας γέμισε χαρά. Ιδιαίτερα απήλαυσα το μικρό βιβλιαράκι με το μονόπρακτο " Σαπφώ" η Λέσβια Ιέρεια της Αγάπης που μου έκανε την τιμή να μου χαρίσει η κ. Στρατή.
Ξαναβρήκα την κ. Ελένη Γκίκα , γνώρισα την κ. Πυλώρωφ που έχει γράψει το μπέστσελερ το " Διαμαντένιο ΄Αλφα" και είχα την χαρά να συνομιλήσω σε σπασμένα γερμανικά με τον Πήτερ Φρόιντ, τον προικισμένο συγγραφέα της "Λάουρα" .
Παρακολουθήσαμε συζητήσεις και παρουσίασεις βιβλίων, με πρώτη τη δική μας του βιβλίου της Λένας " ΄Ερωτας σαν βροχή", αλλά και άλλες. Αναφέρω μόνο την παρουσίαση του ωραίου βιβλίου της κ. Κακούρη " Ξιφίρ Φαλέρ", τη " Σοφία Παλαιολογίνα" του κ. Λεονάρδου, το αφιέρωμα στον Γερμανό Φράνκ Μάγερ που αναζητούσε για χρόνια τη σκιά του πατέρα του αξιωματικού των ναζί, στα ελληνικά βουνά, ακούσαμε τον Γερμανό Κρίστοφ Σμίνκ Γκουστάβους να μιλά για τις Μνήμες της Κατοχής . Απολαύσαμε ένα νεαρό Γερμανό ποιητή, δυστυχώς δε συγκράτησα το όνομά του να απαγγέλει ποίηματα με αισθαντικότητα. Αν θυμηθεί και μου στείλει τις μεταφράσεις τους, όπως υποσχέθηκε, θα τις αναρτήσω να τα χαρείτε και εσείς. Τέλος χειροκροτήσαμε την παρουσίαση της έκδοσης της τέταρης Ανθολογίας αποδήμων με έργα ομογενών από τις πέντε ηπείρους.
Δε θέλω να σας κουράσω με περισσότερες λεπτομέρειες, άλλως τε όλες οι φίλες έχουν κάνει σχετικές αναρτήσεις και φωτογραφίες, εκείνο που εγώ θέλω να πω είναι πως φύγαμε με την καρδιά γεμάτη από αγάπη και τη βαλίτσα από βιβλία για τα οποία θα σας μιλήσω προσεχώς. Ο Κίμων και εγώ το χαρήκαμε ιδιαίτερα αυτό το ταξείδι, αυτήν την εμπειρία και ευχαριστώ τις εκδόσεις Ψυχογιός που μου έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά ένα ωραίο θεσμό που εύχομαι να διατηρηθεί και να γίνεται καλύτερος όσο περνούν τα χρόνια και προστίθενται εμπειρίες.

Οι Σπέτσες όπως τις θυμόμαστε

Η Αθηνά Χατζή με τα όσα έγραψε στο ιστολόγιο της για τις Σπέτσες με έκανε να νιώσω νοσταλγία για ένα μέρος που πέρασα ευτυχισμένες μέρες κάποτε. Σκέφτηκα λοιπόν να μοιραστώ μαζί σας κάποιες από τις αναμνήσεις μας από τότε.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τι ωραία, τι χαρά! Ξανανοίγει και φέτος τις πύλες της η διεθνής έκθεση βιβλίου στη Θεσσαλονίκη. Τιμώμενη χώρα η Γερμανία, αφιέρωμα, το ιστορικό μυθιστόρημα.

Φέτος θα πάω και εγώ για πρώτη φορά στην έκθεση, θα παρακολουθήσω ομιλίες, συζητήσεις, παρουσιάσεις και θα κάνω και εγώ μια παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου της Λένας Μαντά "Ερωτας σαν βροχή" που θα γίνει την Παρασκευή 29 του μήνα και ώρα 19.00 στην αίθουσα "Ρίτσος" στο περίπτερο 13

Την επομένη, 30 του μήνα, το απόγευμα, θα βρίσκομαι στο περίπτερο των εκδόσεων Ψυχογιός, stand 37 περίπτερο 15, για να γνωρίσω όσους φίλες και φίλους βρεθούν στην έκθεση και θελήσουν να γνωριστούμε από κοντά. Ανυπομονώ να σας δω απο κοντά εσάς που μιλάμε και δεν έχουμε ειδωθεί ποτέ μέχρι τώρα.

Μεθεόρτια- Παρουσίαση στο " Μετρόπολις"

Σιγά σιγά μαζευόμαστε

Κάποιοι βιάζονται πριν να ξεκινήσουμε την παρουσίαση...

Και .. η παράσταση αρχίζει...

Κάπως καθυστερημένα έρχομαι να σας δείξω κάποιες εικόνες από την πρώτη παρουσίαση του καινούργιου παιδιού μου, " Της ζωής και της αγάπης", που έγινε την Τετάρτη που μας πέρασε στον θαυμάσιο χώρο του νέου βιβλιοπωλείου "Μετρόπολις" Πανεπιστημίου και Εμμ.Μπενάκη. Όσοι είναι παλιότεροι θα θυμούνται πως εκεί στεγαζόταν το ξενοδοχείο " Παλλάδιον" και στο ισόγειο το ομώνυμο κατάστημα τροφίμων με τις εξωτικές λιχουδιές. Ευτυχώς το νεοκλασσικό ύφος του κτιρίου διασώθηκε και τονίστηκε. Τα ζωγραφιστά ψηλά ταβάνια, τα επίσης ψηλά παράθυρα, τα ωραία πατώματα και οι ξύλινες σκάλες παραπέμπουν σε άλλες εποχές. Οι αρχιτέκτονες όμως και οι διακοσμητές κατάφεραν να παντρέψουν το παλιό με το καινούργιο, το κλασσικό με το μοντέρνο και να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα που σε εμπνέει να καθίσεις με την άνεση σου μπροστά στο μεγάλο τραπέζι και να ξεφυλίσσεις όποιο βιβλίο σου αρέσει, ακόμη και να το διαβάσεις και όταν βαρεθείς, ή θελήσεις να αλλάξεις παραστάσεις μπορείς να ανεβείς στο ωραίο καφέ για ένα αναψυκτικό, ή να κατέβεις στους πιο κάτω ορόφους να ακούσεις μουσική, γιατί ο χώρος είναι αφιερωμένος στα βιβλία και τη μουσική.

Εκεί λοιπόν σε αυτόν τον τόσο ωραίο χώρο μαζευτήκαμε προχθές όλοι οι φίλοι και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου για τη χαρά που μου δώσατε, να σας δω να γεμίζετε την τεράστια αίθουσα, ακόμα και όρθιοι, για να ακούσετε τις φίλες μου τη Λένα τη Μαντά, που μαζί πρωτοκάναμε την παρουσίαση της Θεανώς εγώ και της Μεγώς εκείνη, και τη Νοέλ Μπάξερ να αναλύουν το βιβλίο μου. Τα όσα είπαν με γέμισαν με συγκίνηση, αν δεν ντρεπόμουν θα έκλαιγα. Πραγματικά είναι τόσο ωραίο να βλέπεις ομότεχνές σου να παινεύουν το έργο σου, να το αναλύουν σε βάθος και να σου δείχνουν ακόμη και πτυχές άγνωσες και σε σένα την ίδια. Τις άκουγα και δεν πίστευα πως ήμουν εγώ αυτή που έγραψε το βιβλίο που ανέλυαν. Για κάποια άλλη μιλούσαν με τόση τρυφερότητα και αγάπη. Από κοντά η Μαρία Μπράϊλα και ο Αυγουστίνος Ρεμούνδος ζωντάνεψαν κάποιες σελίδες με μοναδικό ταλέντο. Νόμιζα πως άκουγα τους ήρωές μου να μιλάνε. Σας ευχαριστώ φίλοι και φίλες Λένα και Νοέλ, άξιες λογοτέχνιδες με μεγάλο ταλέντο που μας έχετε χαρίσει βιβλία σαν το " Από δρυ παλιά και από πέτρα" της Νοέλ Μπάξερ και όλα τα αγαπημένα της Λένας Μαντά με κορυφαίο το τελευταίο της " Ερωτας σαν βροχή". Μαρία και Αυγουστίνε, να είσαστε πάντα λαμπεροί και να έχετε μεγάλες επιτυχίες στην τέχνη.

Χάρηκα ιδιαίτερα που σας είδα στην παρουσίαση φίλοι μου γιατί είδα την αντάποκρισή σας στο κάλεσμα και μου δείξατε έτσι για άλλη μια φορά την αγάπη σας. Με ιδιαίτερη χαρά σημείωσα την παρουσία κάποιων εκλεκτών ομοτέχνων, της κ. Αθηνάς Κακούρη, της Μαρίας Τζηρίτα, της Αθηνάς Χατζή, του Θοδωρή Παπαθεοδώρου, του ΄Ομηρου Αβραμίδη, του Γιώργου Βότση, του Πάριδος ( συγνώμη Πάρι για το "η") Τακόπουλου, ακόμη με συγκίνηση είδα τον κ. Ι.Φριζή, γιό του ήρωα της Αλβανίας για τον οποίο γράφω στο βιβλίο. Αλλά και το τηλεφώνημα του Περικλή Γρίβα από το Μπρίντεζι για να με ευχηθεί και η παρουσία της Κλημεντίνης, του Κυριάκου, της Νατάσας, της Ορσαλίας, της Γιάννας, της Σόφης, της.. και τόσων και τόσων που κάποιους θα ξεχάσω στο τέλος με χαροποίησε ιδιαίτερα. Μια αγκαλιά και αγάπη για όλους. Να είσαστε καλά, σας ευχαριστώ και ελπίζω να φανώ αντάξια της αγάπης σας.

Προεόρτια

Να λοιπόν που έφτασε η ώρα να βγεί στον κόσμο το καινούργιο μου βιβλίο. Εμείς όμως, τρείς φίλες και ομότεχνες, η Λένα Μαντά, η Νοέλ Μπάξερ και εγώ το γιορτάσαμε προκαταβολικά με τούρτες που φρόντισε η καλή Νοέλ και που είχε φροντίσει να γράφουν το όνομα του καθε βιβλίου πάνω τους. Κοπιάστε κεραστείτε και ελάτε απόψε να τα πούμε και από κοντά. Θα μου δώσετε μεγάλη χαρά.

Χρόνια πολλά μητέρα!

Ανήμερα Μεγ. Σάββατο, μια από τις γάτες που ενδημούν στον κήπο μας στη Σαρωνίδα γέννησε ένα μαύρο γατάκι. Τις φωτογραφίες τις έβγαλα λίγη ώρα μετά, δεν έχουν καλή εστίαση αλλά δεν ήθελα να ανησυχήσω τη νέα μητέρα. Για τρείς μέρες δεν κούνησε από δίπλα του, ούτε για να φάει, το φαί το βάζαμε στο πιάτο και αυτή πήγαινε τα δύο βήματα που τη χώριζαν με το γατί κρεμασμένο πάνω της. Αναρωτιώμασταν τι θα γινόταν όταν θα φεύγαμε, πως θα επιβίωναν μητέρα και νεογέννητο. Λες και μας άκουσε την τέταρτη μέρα το πρωί δεν τη βρήκαμε στη θέση της, είχε πάρει το γατί της και είχε μετοικήσει σε άλλο ασφαλέστερο μέρος όπου ήξερε πως θα έβρισκε τροφή.

Της ζωής και της αγάπης

Φίλοι μου, είμαι πολύ χαρούμενη, η πρώτη εμφάνιση του τελευταίου μου βιβλίου είναι γεγονός. Σας περιμένω όλους την Τετάρτη 13 Μαίου στον όμορφο και εντελώς καινούργιο χώρο του βιβλιοπωλείου "Μετρόπολις" στις 7.00 το απόγευμα. Οι φίλες και ομότεχνες μου, οι αγαπημένες σας Λένα Μαντά και Νοέλ Μπάξερ, θα μου κάνουν την τιμή να μιλήσουν για το βιβλίο και οι εκλεκτοί ηθοποιοί Αυγουστίνος Ρεμούνδος, που έχουμε ακούσει να διαβάζει με αισθαντικότητα και άλλες φορές καθώς και Μαρία Μπράιλα, θα ζωντανέψουν αποσπάσματα από το βιβλίο. Μη με ξεχάσετε. Θα σας περιμένω.