Διαβάζετε βιβλία;

Xθες το μεσημεράκι πέρασα κάποιες ώρες στο ωραίο βιβλιοπωλείο «Παπασωτηρίου» στο Mall και είχα την ευκαιρία, άλλη μια φορά, όχι μόνο να γνωρίσω και να συνομιλήσω με αρκετές αναγνώστριες, αλλά και να κάνω κάποιες παρατηρήσεις που θέλω να μοιραστώ μαζί σας.

Πρώτα πρώτα σχετικά με το κοινό που μπαίνει στα βιβλιοπωλεία και ειδικά στα μεγάλα βιβλιοπωλεία. Η πλειονότητα λοιπόν των επισκεπτών είναι γυναίκες, Ελάχιστοι άντρες έρχονται μόνοι τους και έρχονται για να αγοράσουν ένα βιβλίο «επιστημονικό» ή «χρήσιμο» ενώ σπάνια έως καθόλου αγοράζουν λογοτεχνία. Συνήθως συνοδεύουν κάποια γυναίκα . Άλλοι βιαστικοί και με ύφος βαριεστημένο, άλλοι υπομονετικοί , όλοι πάντως εμφανώς αποστασιοποιημένοι περιμένουν τη γυναίκα να κάνει την επιλογή της να πληρώσουν και να φύγουν. Όταν ρώτησα ένα κύριο που κοίταζε τα βιβλία μου αν διαβάζει γυναίκες συγγραφείς μου απάντησε με μεγάλη απαξία « Όχι βέβαια» και έφυγε γρήγορα γρήγορα….
Οι γυναίκες στέκονται στους πάγκους και εξετάζουν τα βιβλία που είναι αραδιασμένα. Οι περισσότερες παρατηρούν με προσοχή το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο. Προσπαθούν ανάμεσα από τις πέντε δέκα αράδες της περίληψης να καταλάβουν αν το βιβλίο θα τους αρέσει ή όχι. Κάποιες, ελάχιστες ανοίγουν το βιβλίο και διαβάζουν το βιογραφικό του συγγραφέα, αν υπάρχει. Κάποιες άλλες, πιο λίγες ακόμη, ξεφυλλίζουν και διαβάζουν στα πεταχτά μια δύο παραγράφους και στην καλύτερη περίπτωση μια σελίδα. Αυτή είναι η μία κατηγορία των αναγνωστριών, των εν δυνάμει αναγνωστριών, που δεν γνωρίζουν το συγγραφέα, εκτός και αν έχουν διαβάσει πολλά βιβλία του. Υπάρχει μια δεύτερη κατηγορία αναγνωστριών, αυτές ψάχνουν τα ράφια, πίσω από τους πάγκους στέκουν στις κατηγορίες που τους ενδιαφέρουν. Δεν ψάχνουν να βρουν βιβλία από την περίληψη του οπισθόφυλλου, οι περισσότερες γνωρίζουν τους συγγραφείς και τους αναζητούν ή αν πρόκειται για συγκεκριμένη θεματολογία που τις ενδιαφέρει ψάχνουν στο αντίστοιχο ράφι. Υπάρχει και μια κατηγορία που δεν ψάχνει καθόλου, ξέρει τι θέλει, συνήθως έχει συμβουλευτεί κάποια λίστα «ευπώλητων» και ζητά το βιβλίο από τον πωλητή ή το βρίσκει μόνη της με ευκολία στον πάγκο των «ευπώλητων».

Παρατηρούσα λοιπόν της γυναίκες και σε όσες στέκονταν στον πάγκο μου τους έκανα ερωτήσεις. Αν διαβάζουν γενικά. Τι τους αρέσει να διαβάζουν. Αν είχαν διαβάσει κάποιο δικό μου και τι εντύπωση τους έκανε. Αν κρίνω από τις απαντήσεις που πήρα όλες οι γυναίκες αγαπούν να διαβάζουν. Κάποιες είχαν διαβάσει βιβλία μου, κάποιες άλλες μου απάντησαν με ειλικρίνεια πως δε θυμόντουσαν, «διαβάζω πολλά, αλλά δε θυμάμαι το συγγραφέα ούτε τον τίτλο του βιβλίου» ήταν η απάντηση τους .Υπήρξαν όμως και κάποιες άλλες που βλέποντας τα εξώφυλλα αναφωνούσαν « Α, ναι, ναι το έχω διαβάσει..»


Και τώρα γεννιέται το ερώτημα γιατί διαβάζουμε; Όπως σας είπα έκανα την ερώτηση σχεδόν σε όλες τις αναγνώστριες που μίλησα μαζί τους. Πήρα την ίδια απάντηση με μικρές παραλλαγές. «Θέλουμε να χαλαρώνουμε, να ξεφεύγουμε». Οι άντρες δεν νιώθουν την ίδια ανάγκη; Φυσικά και νιώθουν, έχουν όμως άλλους τρόπους να εκτονώνονται . Το ποδόσφαιρο, την αντροπαρέα, το καφενείο.. Η γυναίκα συνήθως σε κάθε περίπτωση είτε δουλεύει έξω από σπίτι είτε όχι έχει και τη φροντίδα του νοικοκυριού και των παιδιών. Οι δουλειές δεν τελειώνουν. Το βράδυ εξουθενωμένη θέλει κάτι που θα της δώσει λίγη χαρά, ελπίδα, ακόμη και δάκρυα…αρκεί να ξεχάσει τα δικά της προβλήματα. Δεν εκτονώνεται βλέποντας ποδόσφαιρο στην τηλεόραση ή πίνοντας «φραπεδιές» στις καφετέριες. Μπορεί να την κατηγορούν πως διαβάζει ελαφριά λογοτεχνία, παραλογοτεχνία, ρόζ λογοτεχνία, όπως θέλετε πες τη, αλλά η γυναίκα διαβάζει και ο άνθρωπος που διαβάζει ασκεί τα μάτια και το μυαλό του, σιγά σιγά αρχίζει να αποκτά κρίση και να προχωρεί από το εξώφυλλο και την περίληψη στο εσωτερικό, να αναγνωρίζει συγγραφείς να αναζητά όχι μόνο χαλάρωση.

Άφησα τελευταία τα παιδιά. Εδώ με περίμενε μια μεγάλη έκπληξη. Δύο αγοράκια γύρω στα δώδεκα είχαν σταθεί στον πάγκο μου. Ο ένας έλεγε «Να ξέρεις αποσπάσματα από τα βιβλία μπαίνουν στα σχολικά..» Μπήκα στον πειρασμό να ρωτήσω αν διαβάζουν βιβλία και οι δύο με ενθουσιασμό απάντησαν «βέβαια!» Τους άρεσε; «Πάρα πολύ» Στο σχολείο τους μου είπαν τους είχαν ζητήσει να διαβάσουν ελληνικά και μεταφρασμένα βιβλία και να γράψουν κριτική. Ο ένας είχε διαβάσει το «Μόμπυ Ντίκ» και την «Αννα Φράνκ» και από ελληνικά τα « Ματωμένα χώματα» και διηγήματα του Παπαδιαμάντη, ο άλλος την «Ασπίδα της Σπάρτης» και τα «Ματωμένα Χώματα». Τους έδωσα συγχαρητήρια για τις επιλογές τους και τους ευχήθηκα καλή πρόοδο, μακάρι να συνεχίσουν έτσι να αγαπούν και να διαβάζουν βιβλία.
Δεν χάθηκε η ελπίδα λοιπόν. Η τηλεόραση δεν κατάπιε το βιβλίο. Διαβάζουν οι γυναίκες, διαβάζουν τα παιδιά, όχι μόνο Χάρυ Πότερ, και αυτός χρειάζεται, αλλά κάτι περισσότερο και εδώ είναι ο ρόλος του σχολείου να κατευθύνει σωστά. Και οι άντρες θα μάθουν να διαβάζουν. Αν αρχίσουν από παιδιά στο σχολείο, αν βοηθήσουμε και εμείς οι γυναίκες δίνοντάς τους πότε πότε κάτι που μας άρεσε, συζητώντας μαζί τους πάνω στο βιβλίο..΄Όλα γίνονται πιστέψτε με.