Οι γυναίκες άλλοτε και σήμερα

Η γυναίκα δημιουργός ζωής, όχι θανάτου

Ο πόλεμος της στερεί όλα όσα για τα οποία αξίζει να ζει κανείς

Όταν, με αφορμή τη γιορτή της γυναίκας, η φίλη Γιούλη Τσάκαλου μου ζήτησε να πω δύο λόγια για το ρόλο και τη σημασία της γυναίκας στην κοινωνία, σκέφτηκα πως ήδη αναφέρομαι σε αυτό το θέμα στα βιβλία μου. Και τα πέντε που έχουν εκδοθεί από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» και το έκτο που κυκλοφορεί σύντομα, έχουν τον ίδιο άξονα, τη  θέση της γυναίκας σε παλαιότερες κοινωνίες, αλλά και στη σημερινή.

Η γυναίκα στην αρχαία Ελλάδα δεν είχε θέση στην κοινωνία, παρέμενε στη σκιά, σταθερή και αμετακίνητη. Ήταν η φύλακας της εστίας, ταγμένη να φροντίζει την οικογένεια και να κάνει παιδιά. Το όνομα των γυναικών πρέπει να ακούγεται μόνο δύο φορές, στη γέννηση και στο θάνατό τους, έτσι έλεγαν. Ελάχιστες, γυναίκες κατάφεραν να σπάσουν το φράγμα της σιωπής και να μάθουμε κάτι για αυτές. Συνήθως πρόκειται για βασίλισσες, όπως η Ολυμπιάδα ή η Αρτεμισία, ή για εταίρες όπως η Ασπασία, η Φρύνη και η Παγκάστη, η ηρωίδα του δεύτερου βιβλίου μου «Η εταίρα του Μεγάλου .Αλεξάνδρου».

Για τις γυναίκες της ΄Υστερης Ρωμαϊκής εποχής, όταν  ο χριστιανισμός είχε αναγνωριστεί και κυριαρχήσει ως επίσημη θρησκεία του κράτους, μίλησα στο πρώτο βιβλίο μου «Οι Θεοί πέθαναν στη Ρώμη». Η θέση της γυναίκας εξακολουθεί να είναι κατώτερη από αυτή των ανδρών. Οι νόμοι των Ρωμαίων δεν επέτρεπαν στη γυναίκα να είναι ανεξάρτητη, υπαγόταν πάντα στην εξουσία, ανάλογα με την περίπτωση  του συζύγου, του πατέρα αν ήταν άγαμη, ακόμη και του γιου της αν ήταν χήρα.  Μπορεί ο Απόστολος Παύλος να είπε ότι δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών,  διέταξε όμως τις γυναίκες να υπακούουν τους άνδρες τους χωρίς να αναγνωρίζει αντίστοιχη υποχρέωση για τους  άντρες. 

Στο «Χορό των Μυστικών» τρίτο βιβλίο μου και στον «Επισκέπτη του Ονείρου» το πέμπτο, ασχολούμαι με τις γυναίκες που έζησαν στην Ελλάδα τους δύο προηγούμενους αιώνες, τις γυναίκες της υπαίθρου και των πόλεων και τις γυναίκες μετανάστριες της  Αμερικής. Γυναίκες που αγωνίζονται να επιβιώσουν σε ένα κόσμο που ορίζουν οι άντρες. Η γυναίκα χωρίς παιδιά, χωρίς περιουσία, χωρίς άντρα να τη προστατεύει, ήταν  χαμένη, ιδίως αν ήταν ωραία.. τότε γινόταν εύκολο θύμα των αντρών και η κοινωνία έσπευδε να ρίξει σε εκείνη το ανάθεμα και όχι στον άντρα. Τα κατάλοιπα του Ρωμαϊκού δικαίου εξακολουθούσαν να ορίζουν τη ζωή τους.  Μέχρι πρόσφατα, η γυναίκα δεν είχε το δικαίωμα να διαχειρίζεται την προίκα της, ούτε να ασκεί εμπόριο χωρίς τη συναίνεση του άντρα της, όσο για το δικαίωμα ψήφου αυτό το απόκτησε μόλις τη δεκαετία του 50. Και μη ξεχνάμε πως  το ελαφρυντικό «έγκλημα για λόγους τιμής» αναγνωριζόταν πάντα ή σχεδόν πάντα, στους άντρες που είχαν τιμωρήσει με θάνατο γυναίκες που «ξεστράτισαν» από το δρόμο της «ηθικής».

 

Για τη Νάσια, την ηρωίδα του τέταρτου βιβλίου μου «Της Ζωής και της Αγάπης», μια σύγχρονη γυναίκα, οι συνθήκες είναι διαφορετικές από αυτές που έζησε η μητέρα της, στη σκιά του πολέμου του 40 και της θυσίας  που υπαγόρευαν τα «πρέπει» της κοινωνίας. Οι γυναίκες σήμερα είναι ελεύθερες χωρίς αναστολές και περιορισμούς να διαλέγουν, αν θα σπουδάσουν, αν θα εργαστούν, πώς θα διαχειριστούν την περιουσία τους και η προίκα καταργήθηκε. Προπάντων είναι ελεύθερες να διαλέξουν τους συντρόφους τους, ακόμη και αν θα κάνουν παιδιά εκτός γάμου. Πράγματα αδιανόητα σε άλλες εποχές!

Τη μοίρα όμως όλων  των  γυναικών δεν ορίζουν  μόνο οι κοινωνικές συνθήκες, αλλά  και άλλοι πιο ισχυροί παράγοντες. Ο πόλεμος, με όλα τα φοβερά επακόλουθά του, το λιμό, την καταστροφή, την ερήμωση, το θάνατο... Οι γυναίκες στα βιβλία μου έχουν ένα κοινό προαιώνιο εχθρό, τον πόλεμο. Καμιά γυναίκα δεν θέλει τον πόλεμο. Η γυναίκα είναι δημιουργός ζωής και όχι θανάτου, ο πόλεμος της στερεί τα πάντα, όλα όσα για τα οποία αξίζει να ζει κανείς. Ενάντια στον πόλεμο και τα κακά του η γυναίκα είναι αδύνατη και η μοίρα της πολλές φορές τραγική.

Η Ραχήλ, η ηρωίδα του τελευταίου βιβλίου μου «Υστερόγραφο Ζωής» που θα κυκλοφορήσει σε ένα μήνα, είναι ένα από τα θύματα του πολέμου και  του  «Ολοκαυτώματος». Κατάφερε να επιζήσει μέσα στην κόλαση του  Άουσβιτς, αλλά για να επιβιώσει αναγκάστηκε να πάρει αποφάσεις σκληρές, που τη στοιχειώνουν. Ζητά εξιλέωση μέσα από την αγάπη, ενώ προδίδει δύο φορές, πρώτα το Θεό που έμαθε να αγαπά, και τους ανθρώπους που αγάπησε. Αυτός που  θα πρέπει να τη συγχωρήσει είναι αυτός που πληγώθηκε περισσότερο από την ίδια, ο γιός της. Είναι γεγονός πως κάθε μάνα είναι πάντα απολογούμενη στο παιδί της για τις πράξεις της, η Ραχήλ όμως πιο πολύ, γιατί  δεν έχει η ίδια συγχωρήσει τον εαυτό της.  

Αυτά τα λίγα ήθελα να σας πω για το πώς βλέπω μέσα από τα βιβλία μου το ρόλο της γυναίκας στο σήμερα και το χθες.  

Υ.Γ.

Πριν καλά,καλά "στεγνώσει το μελάνι" όπως έλεγαν οι παλιοί, πριν δηλαδή προλάβω να πατήσω το κουμπί "δημοσίευση" παρέλαβα ένα κομψό βιβλίο με τον τίτλο "Ιστορίες Ντροπής", εκδόσεις "Πατάκης". Συγγραφέας ο  Γιώργος Παμπούκης,

Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο βιαστικά διαπίστωσα με χαρά πως οι θέσεις του συγγραφέα είναι πολύ κοντά στις δικές μου.  Επιφυλάσσομαι να σας το παρουσιάσω εκτενέστερα μόλις το διαβάσω, για να πάρετε όμως μια ιδέα σας μεταφέρω ένα απόσπασμα από το οπισθόφυλλο

"Τα τελευταία πενήντα, εξήντα ή έστω εκατό χρόνια και σε ένα μικρό μόνο τμήμα του αμαρτωλού πλανήτη μας -αυτό που εμείς σήμερα αυτάρεσκα ονομάζουμε δυτικό κόσμο- οι γυναίκες άρχισαν για πρώτη φορά να ζουν όλο και πιο ανθρώπινα. Για αιώνες και χιλιετίες, σε όλη τη μέχρι τότε ιστορία τους και σε όλα τα πλάτη και μήκη της υφηλίου, οι γυναίκες, δηλαδή ο μισός πληθυσμός της Γης και παρά τις ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, ζούσαν σαν "χρηστικά αντικείμενα" και η ζωή τους έμοιαζε με αυτή των κατοικίδιων ζώων"...

Ο συγγραφέας Γιώργος Παμπούκης, είναι πολιτικός μηχανικός αλλά παράλληλα είναι και συγγραφέας καταξιωμένος και επί σειρά ετών συντάκτης του "Βήματος" και του 

"Οικονομικού Ταχυδρόμου". Είχα τη χαρά να τον γνωρίσω προχθές βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής με την ευκαίρια της εκδήλωσης στη μνήμη του ποιητή και διπλωμάτη Αλέξανδρου Μάτσα, που διοργάνωσε ο σύλλογος "Οι φίλοι της μουσικής" και η δυναμική κόρη του ποιητή Ρωξάνη Μάτσα. Αχ..είναι τόσα που θέλω να σα πω... Για την υπέρροχη ποίηση του Αλ.Μάτσα, του αιρετικού της γενιάς του ΄30 όπως τον αποκαλούν, για την κόρη του Ρωξάνη  την κυρά της Παλλήνης.. . Επιφυλάσσομαι.. αν θέλετε όμως διαβάστε ένα άρθρο που γράφηκε για αυτή πριν λίγο καιρό . www.athensvoice.gr/article/taste-voice/θέματα-γεύση/ρωξάνη-μάτσα-η-μητέρα-της-μαλαγουζιάς