Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2009

Το ιστορικό μυθιστόρημα.


Το περασμένο Σαββατοκύριακο βρέθηκα στην Πετρούπολη καλεσμένη από τη Λογοτεχνική Ομάδα Πετρούπολης « ΙΔΕΟΠΝΟΟΝ» και το πολιτιστικό περιοδικό « ΠΝΟΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ» να μιλήσω στο Πρώτο διήμερο Συνέδριο που διοργάνωναν για την Ποίηση και την Πεζογραφία.
Οι οργανωτές του συνεδρίου, λογοτεχνική ομάδα και συντελεστές του περιοδικού, είναι όλοι τους ποιητές και λογοτέχνες που τιμούν την πόλη τους την Πετρούπολη, με την ζωντανή παρουσία τους στα πολιτιστικά δρώμενα, οργανώνοντας λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, συνέδρια και ημερίδες με θέματα λόγου και τέχνης. Το συνέδριο στο οποίο αναφέρομαι ήταν αφιερωμένο στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο και τα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, τη σύγχρονη ελληνική ποίηση, την παιδική λογοτεχνία, τη λογοτεχνία για νεαρούς ενήλικους αναγνώστες, την παραδοσιακή λογοτεχνία-η λογοτεχνία της Λέσβου, και φυσικά θέματα πάνω στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου και στη σχέση της έμπνευσης με τη λογοτεχνία. Μέλη της λογοτεχνικής ομάδας, οι συγγραφείς και ποιητές Θανάσης Αργυρίου, Αρετή Γκιωνάκη, Νίκος Δεληγιάννης, Ιωάννα Μήλια, Κλεοπάτρα Ρισσάκη, Έλενα Σιούτη και Κώστας Συμεωνίδης.απάγγειλαν με αίσθημα και συγκίνηση ποιήματά του Ρίτσου, ενώ στο μουσικό μέρος του συνεδρίου, κιθάρα έπαιξε με πολύ αίσθημα η Μαρία Αναγνωστοπούλου, κιθαρίστα, καθηγήτρια Μουσικού σχολείου.
Ομιλητές ήταν οι συγγραφείς και ποιητές: Δημήτρης Ιατρόπουλος , Βούλα Μάστορη, Μάνος Κοντολέων, Απόστολος Γονιδέλλης, Γιώργος Κατεμής, Δημήτρης Καραμβάλης, Χρήστος Χαρατσάρης, Μιχάλης Σπέγγος και Δημήτρης Γεωργάς Την πρώτη μέρα έγινε τιμητική βράβευση του γνωστού και καταξιωμένου συγγραφέα Τάκη Χατζηαναγνώστου, για το σύνολο του έργου του.

Μια και έχω γράψει δύο ιστορικά μυθιστορήματα και άλλα δύο με κάποιες ιστορικές αναφορές, το θέμα της ομιλίας μου ήταν «Το Ιστορικό Μυθιστόρημα», ένα θέμα που βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον.
Μετά μια σύντομη αναφορά στην ιστορία και την πρώτη εμφάνισή του ιστορικού μυθιστορήματος,εξήγησα γιατί θεωρώ την Ιλιάδα ως το πρώτο ιστορικό μυθιστόρημα και όχι το « ο Βιος του Αλεξάνδρου» του Ψευδοκαλλισθένη, όπως θεωρείται από πολλούς. Στη συνέχεια μετά από ένα σύντομο πέρασμα στους κυριώτερους εκπροσώπους του ιστορικού μυθιστορήματος από το 19ο αιώνα που ήταν ο αίνωνας της ακμής του, ως τις μέρες μας, έκανα μια σύνομη ανάλυση του τι είναι το Ιστορικό μυθιστόρημα και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του που το κάνουν να διαφέρει από τις άλλες μορφές μυθιστορήματος.
«Τι είναι όμως ιστορικό μυθιστόρημα; Ποια είναι τα στοιχεία που το κάνουν να ξεχωρίζει από τις άλλες μορφές του μυθιστορήματος; Κατά τι διαφέρει ένα ιστορικό μυθιστόρημα από ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, από ένα αστυνομικό ή ένα ερωτικό ή από ένα μαθηματικό; Πρώτα απ όλα να πούμε ότι ένα ιστορικό μυθιστόρημα μπορεί κάλλιστα να είναι και αστυνομικό και ερωτικό ακόμη και μαθηματικό. Εκείνο όμως που το κάνει να ξεχωρίζει απ΄όλα τα άλλα είδη μυθιστορήματος, η ειδοποιός διαφορά του, είναι ότι η πλοκή του εξαρτάται ή συνδέεται με κάποιο ιστορικό πρόσωπο ή κάποια ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν σε μια δεδομένη στιγμή .Με άλλα λόγια υπάρχει σύνδεση και εξάρτηση του μύθου του έργου με την Ιστορία σε τέτοιο βαθμό που ο μύθος δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την συγκεκριμένη ιστορική αναφορά.»
Στη συνέχεια αναφέρθηκα στις απόψεις που έχουν εκφραστεί πάνω στο θέμα κατά πόσο ο συγγραφέας ,προκειμένου να πλάσει το δικό του μύθο, είναι ελεύθερος να παίξει μέσα στην Ιστορία και να παραποιήσει ιστορικά γεγονότα ή και να αποδώσει ιδιότητες που δεν είχαν σε ιστορικά πρόσωπα . Μετά από κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα μυθιστορημάτων που οι συγγραφείς τους έχουν κάνει παρεμβάσεις ή και αλλοιώσεις ιστορικών γεγονότων εξέφρασα την δική μου άποψη σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται ούτε αυθαιρεσία εν ονόματι της «ποιητικής έμπνευσης», αλλά ούτε και στείρα προσήλωση στα γεγονότα.
«Στην πρώτη περίπτωση το μυθιστόρημα κινδυνεύει να γίνει παραμύθι και στη δεύτερη σχολικό ανάγνωσμα. Ο συγγραφέας μπορεί ερμηνεύοντας τα γεγονότα για τις ανάγκης της μυθοπλασίας να κάνει μικρές παρεμβάσεις ή και να μεταθέσει για λίγο το χρόνο κάποιων γεγονότων. Δεν νομίζω όμως ότι μπορεί να επέμβει και αλλοιώσει τον ιστορικό πυρήνα για χάρη της μυθοπλασίας. Μπορεί ακόμη και να ερμηνεύσει διαφορετικά κάποια στοιχεία του χαρακτήρα του ιστορικού προσώπου και να πλάσει μια εικόνα διαφορετική από την κοινά παραδεδεγμένη αρκεί να μην εμφανίζει την εικόνα αυτή ως αντικειμενικά ορθή, αλλά ως τη γνώμη κάποιων από τα πρόσωπα που εμφανίζονται στο μυθιστόρημα. Ένα ιστορικά ανακριβές ιστορικό μυθιστόρημα μπορεί να είναι κακό τόσο για τον αναγνώστη, όσο και για τον συγγραφέα. Πρώτα απ΄όλα υπάρχει ο κίνδυνος να παραπλανηθεί ο αναγνώστης και να θεωρήσει ως ιστορικά αληθή τα αποκυήματα της φαντασίας του συγγραφέα, αλλά και ο ίδιος ο συγγραφέας κινδυνεύει να απαξιωθεί το έργο του, που μπορεί να έχει λογοτεχνική αξία, αν ένας αναγνώστης που συμβαίνει να έχει γνώση της Ιστορίας ενοχληθεί από τις ιστορικές ανακρίβειες ή και αδυναμίες του συγγραφέα.»
Μίλησα ακόμη για το πόσο απαραίτητο είναι να μπορεί ο συγγραφέας να μεταφέρει στον αναγνώστη την ατμόσφαιρα της εποχής με την οποία καταπιάνεται.
" Εκείνο που καλείται να δώσει ο συγγραφέας είναι η ατμόσφαιρα της εποχής που αναπλάθει. Αυτό δεν είναι κάτι που γίνεται εύκολα. Λέγεται πως για να γράψει κανείς καλά πρέπει να έχει βιώματα και παραστάσεις πάνω σε αυτό που γράφει. Ο συγγραφέας του ιστορικού μυθιστορήματος δεν μπορεί να έχει βιώματα σε χρόνους περασμένους, για αυτό η φαντασία θα πρέπει να αναπληρώσει το κενό της γνώσης και της μνήμης. Ο συγγραφέας ενός ιστορικού μυθιστορήματος δεν αρκεί να είναι γνώστης της Ιστορίας, αλλά να έχει την ικανότητα να μεταφέρεται o ίδιος, όσο γίνεται, στο χρόνο και το χώρο, να αισθάνεται όπως οι ήρωες του και να αντιδρά όπως θα αντιδρούσαν εκείνοι τότε. Θα πρέπει λοιπόν ο συγγραφέας όχι μόνο να ξεχάσει το χρόνο στον οποίο ζει, αλλά και τον τόπο και τις συνήθειες και τους κώδικες πάνω στους οποίους βασίζει τη ζωή του και να υιοθετήσει αυτούς μιας άλλης εποχής και ενδεχομένως ενός άλλου τόπου και αυτό που θα νιώσει θα πρέπει να το μεταφέρει στο γραπτό του για χάρη των αναγνωστών του.»
Τελειώνοντας μίλησα για την κάμψη που παρουσιάζει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια το ιστορικό μυθιστόρημα και την απέδωσα σε δύο παράγοντες τον κορεσμό του αναγνώστη, δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα ελληνικά ιστορικά μυθιστορήματα καταπιάνονται με δύο βασικά θέματα, Μικρασιατική καταστροφή και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και Εμφύλιομ αλλά και κατά κύριο λόγο στην έλλειψη ενδιαφέροντος για την Ιστορία που έχει ο μέσος ΄Ελληνας.
« Μπορεί λοιπόν ο αναγνώστης να φοβάται ότι το ιστορικό μυθιστόρημα θα είναι εξ ίσου βαρετό με ένα σχολικό βιβλίο, ότι θα τον βομβαρδίζει με πληροφορίες άχρηστες για όπλα και μάχες, χωρίς να εμβαθύνει σε ανθρώπινες σχέσεις. Φοβούμαι πως στο βάθος ίσως αυτή να είναι η εξήγηση. Σε μας τους συγγραφείς απομένει να πείσουμε τον αναγνώστη ότι η Ιστορία είναι κάτι ωραίο και το διάβασμα ενός ιστορικού μυθιστορήματος που έχει γραφτεί με σοβαρότητα και συνέπεια μπορεί να είναι ευχάριστο όσο και χρήσιμο.»
Και έκλεισα την ομιλία με μια παράκληση, με την ιδιότητα μου της αναγνώστριας ιστορικών μυθιστορημάτων, προς τους συγγραφείς που θέλουν να γράψουν ιστορικό μυθιστόρημα και αποφασίζουν να διασκευάσουν ή ανασκευάσουν την Ιστορία, να μη χαρακτηρίζουν το έργο τους ως «ιστορικό».
«Η Ιστορία είναι κάτι πολύ σοβαρό και επικίνδυνο μαζί για να αφεθεί στα χέρια κάθε ενός από εμάς να την προσαρμόζουμε στην Προκρούστεια κλίνη της γραφής μας.»

Ευχαριστώ και πάλι τους συντελεστές του συνεδρίου για την τιμή που μου έκαναν να με καλέσουν να μιλήσω στο τόσο σημαντικό πολιτιστικό αυτό γεγονός και να συγχαρώ όλη την ομάδα για το έργο που επιτελεί και ιδιαίτερα την Πρόεδρο, συγγραφέα και ποιήτρια Αρετή Γκιωνάκη, ένα άνθρωπο με φλόγα και πάθος για την ποίηση και τη λογοτεχνία. Να είσαστε πάντα καλά αγαπητή φίλοι,και να μας χαρίζετε ωραίες πνευματικές βραδιές σαν αυτές του περασμένου Σαββατοκύριακου.

12 σχόλια:

  1. Καλησπέρα. Πολύ ωραία αναπτύξατε τις απόψεις σας. Οι περισσότεροι αναγνώστες "φοβούνται" και αποφεύγουν βιβλία που αναφέρονται σε "Ιστορία", διότι οι μνήμες τους από τα μαθητικά τους χρόνια, σχετικά με την Ιστορία, δεν είναι και από τις ομορφότερες....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ακριβώς, αγαπητέ Mike, αυτό φοβούμαι και εγώ πως είναι ο λόγος που ο μέσος αναγνώστης αποφεύγει το ιστορικό μυθιστόρημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Γεια σου Ελενη μου. Καταπιαστηκες με ενα θεμα εξαιρετικο που φυσικα εχεις πολλες γνωσεις αφου η ιδια εχεις ασχοληθει με αυτο. Και χαρηκα που το διαβασα γιατι μ' αρεσει το ιστορικο μυθιστορημα. Για πρωτη φορα συνειδητοποιησα το παιχνιδι της ιστοριας με την μυθοπλασια διαβαζοντας το δευτερο βοβλιο της τριλογιας του Νικου Θεμελη "Ανατροπη" . Μετα αρχισα να κανω νοερα αναδρομη σε παλιοτερα αναγνωσματα και αρχισα να ανακαλυπτω οτι παντα υπηρχαν τετοιες γραφες. Και οπως λες ειναι δυσκολο, πρεπει να υπαρχει η ισορροπια στα δυο στοιχεια. Αποδειξη οτι καποιος συγγραφεας που τα καταφερε καλα σε ενα, απετυχε στο επομενο.
    Θελω να μου πεις τη γνωμη σου για ποιους θεωρεις αντικειμενικα τους καλυτερους συγχρονους ιστορικους συγγραφεις. Προσωπικα χαιρομαι να διαβαζω Τσιρκα αλλα θελω να μου πεις και τη γνωμη σου για την Φιλομηλα Λαπατα που παρ' ολο που πιστευω οτι κλινει προς τη μυθοπλασια, η γραφη της με μαγευει.
    Τι ομορφα που περνατε εκει με τις συγκεντρωσεις σας και τις κουβεντες σας!
    Σε φιλω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αγαπητή μου κ. Τσαμαδού
    Καλημέρα σας από Νέα Υόρκη,
    Τα ιστορικά Μυθιστορήματα.
    Αυτά που ωμά καταγράφουν τα γεγονότα του Β! παγκοσμίου πολέμου, ειδικώς τα του εμφυλίου και τις σφαγές των 11.000 Ιταλών στην Κεφαλονιά, (Β. Σακκάτος) αυτά τα γεγονότα που κατά κάποιο τρόπο τα έζησα, όταν τα διαβάζω μου φέρνουν τέτοια αναταραχή στις σκέψης μου ώστε ξαναζώ τις αθλιότητες του καιρού εκείνου. Αγχώνομαι, χάνω τον ύπνο μου και προσπαθώ να συνέλθω και όχι μόνο αλλά τσιμπώ τον εαυτόν μου για να δω αν είμαι ο ίδιος του τότε.
    Προτιμώ κάτι τι, πιο ευχάριστο ώστε να λαμβάνω κι εγώ μέρος με την-τον συγγραφέα στην πάλη της ζωής, να με ταξιδεύουν σε απέραντα πελάγη ανθρώπινης προβληματικότητας κι ευτυχίας.
    Τα ιστορικά αυτά, τα του ελληνικού έθνους, ή των αρχαίων μας προγόνων από μικρός τα έχω διαβάσει, και κάθε ένας συγγραφέας επαναλαμβάνει τα τότε γεγονότα. Τελευταίως παρακολουθώ πολλούς Ελληνο-αμερικάνους καθηγητές πανεπιστημίων -συγγραφείς (Ε. Βαλλιανάτος κλπ…) οι οποίοι γράφουν κυρίως στην Αγγλική για την βίαιη επικράτηση του χριστιανισμού, εις βάρος του πολιτισμού και φιλοσοφίας των αρχαίων ημών προγόνων.
    Τα ιστορικά βιβλία εκτός της γνώσης που μας παρέχουν πολλές φορές προβληματίζουν τον αναγνώστη…

    Χαιρετώ
    Γαβριήλ Παναγιωσούλης
    Νέα Υόρκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητό Δεσποινάριον,
    Μου έβαλες δύσκολες ερωτήσεις, αν και δε θεωρώ τον εαυτό μου ειδικό, μόνο να πω τι μου αρέσει και τι δε μου αρέσει μπορώ, θα προσπαθήσω να σου απαντήσω.
    Πρώτα, πρώτα να πούμε ότι είναι δύσκολο να είσαι αντικειμενικός με την πρόσφατη ή σχετικά πρόσφατη ιστορία. Κατ΄ανάγκην ο συγγραφέας θα είναι επηρρεασμένος από τα πιστεύω του και τη θεώρηση της Ιστορίας μέσα από αυτά. Αυτό δεν το θεωρώ κατ΄αρχήν ως παραποίηση της Ιστορίας. Είναι απλώς μια διαφορετική θεώρηση. Αυτό κάνει ο Τσίρκας στα βιβλία του και από την άλλη όχθη ο Αβέρωφ παρουσιάζει τη δική του. Αν όμως ο συγγραφέας διαστρεβλώνει ένα ιστορικό γεγονός για να το ταιριάξει μέσα στο δικό του μύθο αυτό με ενοχλεί.
    Με ρωτάς να σου πω ποιούς θεωρώ αντικειμενικά καλούς συγγραφείς ιστορικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα σήμερα. Και πάλι αντιμετωπίζουμε το ίδιο πρόβλημα, μια και οι συγγραφείς μας καταπιάνονται με την ίδια ή σχεδόν ίδια χρονική περίοδο.Μικρασιατική Καταστροφή, Πόλεμος, Κατοχή, Εμφύλιος,Δικτατορία και δύσκολα μπορούμε να πούμε ότι είναι αντικειμενικοί.
    Αφού όμως θέλεις τη γνώμη μου,σου λέω ότι θεωρώ ως λιγότερο επηρρεασμένους από τις πεποιθήσεις τους, την Αθηνά Κακούρη, αν διαβάσεις το "Ξιφίρ Φαλέρ" θα καταλάβεις τι εννοώ και το Θανάση Βαλτινό στο "Ορθοκωστά". Ο Τσίρκας, ο Θέμελης, ο Αβέρωφ,η Δούκα, ειναι θαυμάσιοι συγγραφείς όμως τα βιβλία τους έχουν το στίγμα της πολιτικής τοποθέτησης του καθενός τους και δεν θα μπορούσα να τα θεωρήσω ως αντικειμενικά. Σε μια ενδιάμεση κατηγορία, κάτι μεταξύ μυθιστορήματος και ιστορικής βιογραφίας θα έβαζα τα βιβλία του Αλ.Ζαούση, Οθων και Αμαλία, Αλέξανδρος και Ασπασία, Λέλα Καραγιάννη. Την Φ.Λαπατά, λυπούμαι δεν έχω διαβάσει κάτι δικό της για να έχω γνώμη. Η Ισμήνη Καπάνταη και η Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου, γράφουν ωραία ιστορικά μυθιστορήματα που επειδή αναφέρονται σε απώτερες εποχές δεν έχουν το φόβο να μη θεωρηθούν αντικειμενικές. Ωραία και σοβαρά ιστορικά μυθιστορήματα γράφει και ο Στ. Δάνδολος, "Ο Νέρων" του είναι ισάξιο πολλών ξένων.Μου αρέσει επίσης ο Νικηφόρος Μπαλτάκος, "Ερμοκοπίδες" και το "Τέλος του Εφιάλτη", σοβαρή δουλειά, καλογραμμένα βιβλία. Για το βιβλίο του Χατζόπουλου, "Εν μέρει ελληνίζων" που αναφέρεται στην εποχή της ΕΟΚΑ στην Κύπρο, έχω γράψει παλιότερα. Στην ίδια περίοδο αναφέρεται και το εξαίερτο βιβλίο "Χάλκινη Εποχή" του Ρόδη Ρούφου ο οποίος έχει γράψει και το "Χρονικό μιας Σταυροφορίας" για τον δικό μας εμφύλιο. Τα βιβλία δεν είναι καινούργια και ίσως δε θα μπορούσες να τον χαρακτηρίσεις ως σύγχρονο.
    Πες μου όμως εσύ ποιούς θα θεωρούσες σύγχρονους συγγραφείς ; Τους εν ζωή, ή όσους έχουν εκδώσει κάτι την τελευταία δεκαετία;
    to be continued...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ελενη μοθ σε ευχαριστω που μπηκες στον κοπο και εγραψες τοσα πολλα στην απαντηση σου. Μερικα τα εχω διαβασει αλλα οχι. Τα διαχρονικα βιβλια δεν εχουν εποχη, δε διαβαζω μονο..καινουργια. Τωρα για συγχρονους, ειναι φλου λιγο η εκφραση. Ας πουμε αυτους που γραφουν τα τελευταια 50-60 χρονια.. να το πω καλυτερα.. το συγχρονο ταιριαζει με τη ζωη και την ηλικια μας. Και παλι ευχαριστω παρα πολυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αγαπητή κυρία Τσαμαδού,

    Το σχόλιο που θέλω να μοιραστώ μαζί σας δεν έχει άμεση σχέση με το θέμα της ανάρτησης...
    Το καλοκαίρι διάβασα ένα εκπληκτικό βιβλίο, "Ο Χορός των Μυστικών" λέγεται, αν σας λέει κάτι... Και μάλιστα το διάβασα δύο φορές. Είναι η πρώτη φορά που έπιασα στα χέρια μου βιβλίο σας και ομολογώ ότι το λάτρεψα. Το εφετινό καλοκαίρι, όταν ο χρόνος θα είναι κατάτι περισσότερος, θα αναζητήσω και άλλα βιβλία σας και φυσικά θα ξαναδιαβάσω τον "Χορό..." Ειναι μια συνήθεια που έχω απο παιδί: να διαβάζω ξανά και ξανά και ξανά βιβλία που μου αρέσουν. Γιατί σε κάθε νέα ανάγνωση ανακαλύπτω και κάτι καινούργιο...
    Και μια πρόταση: όσο κι αν αγαπώ το χαρτί, όσο κι αν λατρεύω τη μυρωδιά του, το μελάνι, την αίσθηση όταν αλλάζει η σελίδα, η τεχνολογία μας έχει προλάβει και αν την "προλάβετε" και εσείς οι συγγραφείς, ίσως καταφέρετε να κερδίσετε τα παιδιά, τους νέους. "Πιέστε" τους εκδοτικούς οίκους να δημιουργήσουν και ψηφιακές εκδόσεις των έργων, τα λεγόμενα ebooks. Είναι το παρόν του βιβλίου που εν πολλοίς θα διασφαλίσει και το μέλλον του. Χαρτί πάντα θα υπάρχει, αλλά πρέπει να υπάρχει και η εναλλακτική του eReader. Σε κάθε συσκευή μπορούν να "φορτωθούν" 600-800 βιβλία, στην βαλίτσα μας όχι...

    Με εκτίμηση

    Ρόη

    ΥΓ. Το... έργο σας που λέγεται "Βιβ" το γνωρίζω χρόνια και εκεί πραγματικά σας αξίζουν συγχαρητήρια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αγαπητή κ. Χάικου, δεν έχω λόγια να σας ευχαριστήσω για όσα γράφετε για το βιβλίο μου "Ο χορός των μυστικών". Μου δώσατε μεγάλη χαρά, να ξέρω πως μέσα από τα γραπτά μου επικοινωνώ με ανθρώπους ευαίσθητους και συνειδητοποιημένους όπως φαίνεστε πως είστε.θα περιμένω με χαρά και ανυπομονησία την κρίση σας και για τα άλλα βιβλία μου, όταν τα διαβάσετε.
    Συμφωνώ μαζί σας, όσο και αν αγαπάμε το χαρτί και την παραδοσιακή μορφή του βιβλίου, δεν μπορούμε να αγνοούμε την εξέλιξη των πραγμάτων. Ο εκδότης μου το έχει ήδη ενστερνιστεί και εκδίδει και σε μορφή ebook. Ηδη τα δύο πρώτα βιβλία μου μπορείτε να τα βρείτε σε ηλεκτρονική μορφή στο site του http;//www.psichogios.gr
    Όσο για το άλλο .. έργο μου, σας ευχαριστώ πολύ και με συγκινείτε. Η Βιβ και η Ειρήνη, που δε γνωρίζετε, είναι τα "κοσμηματά μου" όπως είπε και η μητέρα των Γράκχων, και είμαι περήφανη για αυτά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Καλημέρα σε όλους.
    Μέρες εορτών και βρήκα επιτέλους τον χρόνο να σκαλίσω κάποια μπλογκ που είχα στο νου μου.
    Διαβάζοντας την παρούσα θεματική ενότητα ,μου δημιουργήθηκε η απορία : γιατί δεν ανεβάζετε ένα σύνδεσμο από εδω στην σχετική συζήτηση που έγινε πρόσφατα στο βιβλιοκαφέ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αγαπητέ κ. Ελευθεριάδη, ευχαριστώ για την επίσκεψη και με την ευκαιρία σας εύχομαι Καλή και δημιουργική τη Νέα Χρονιά που μας έρχεται.
    Παρακαλώ φωτίστε με πως μπορώ να κάνω αυτό που μου εισηγείσθε, φαίνεται ενδιαφέρον, αλλά δεν ξέρω πως να το υλοποιήσω.
    Ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Φωτίστε την γραμμή πάνω – πάνω στη σελίδα , εκεί που φαίνεται η διεύθυνση της σελίδας δηλ. την
    http://tsamadou.psichogios.gr/2009/11/blog-post.html#comments
    Μετά, πηγαίνετε με τον κέρσορα πάνω στην φωτισμένη διεύθυνση και κάντε δεξί κλικ στο ποντίκι.
    Επιλέξτε «αντιγραφή».


    Πηγαίνετε τώρα στο βιβλιοκαφέ, στην θεματική ενότητα που συζητήσαμε για το Ιστορικό μυθιστόρημα και το κατά πόσον πρέπει να μένουμε πιστοί στα ιστορικά γεγονότα ή όχι.
    Τοποθετείστε τον κέρσορα στο παράθυρο που γράφουμε τα σχόλια.
    Καντε δεξί κλικ και επιλέξτε «επικόλληση».
    Στείλτε το όπως τα συνηθισμένα μυνήματα στο βιβλιοκαφέ.

    Καλή χρονιά
    Θεόφιλος Ελευθεριάδης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ευχαριστώ για τη βοήθεια, το έκανα ήδη.
    Σας εύχομαι και πάλι καλή και δημιουργική χρονιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή