Σάββατο 31 Μαρτίου 2012

ΝΙΚΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ In Memoriam


Την Τρίτη που μας πέρασε στο Συνεδριακό Κέντρο της "Εθνικής" Ασφαλιστικής,έγινε μια συγκινητική συγκέντρωση στη μνήμη του Νίκου Θέμελη. Για τον άνθρωπο, τον λογοτέχνη και τον ευρωπαϊστή πολιτικό, μίλησαν άνθρωποι του πνεύματος, και της πολιτικής, δύο χώρους που υπηρέτησε με συνέπεια και αφοσίωση. Η Ελένη Κοτζιά, Ο Β.Βουτσάκης, ο Ν. Χριστοδουλάκης, ο Σ.Κοσμίδης και ο Χ.Ροζάκης.
Μίλησε όμως και ο ίδιος, ο Νίκος Θέμελης, μέσα από βιντεοσκοπήσεις. Ηρθε κοντά μας για άλλη μια φορά για να μας γοητεύσει με την απλότητα και την αλήθεια των λόγων του. Όλους, ομιλητές και ακροατήριο, μας διακατείχε συγκίνηση και λύπη για αυτό που κάποτε είχαμε κοντά μας και σήμερα δεν υπάρχει. Για άλλη μια φορά συνειδητοποιήσαμε το κενό που άφησε φεύγοντας. Πολιτικούς σαν το Νίκο Θέμελη, με τη δική του ποιότητα και ήθος, την ευρυμάθεια και τη σεμνότητα, την ανεκτικότητα απέναντι στον άλλο, τον διαφορετικό, τον όχι κατ΄ανάγκη συνοδοιπόρο ιδεών, δε συναντάμε κάθε μέρα. Όλο και περισσότερο ζούμε περιχαρακωμένοι στα "ταμπούρια" μας και κλείνουμε τα αυτιά μας σε ό,τι δε συμφωνούμε.
Ο λογοτέχνης Θέμελης πάλι είναι η άλλη όψη του πολιτικού. Στα μυθιστορήματα του, που με την τάση για κατηγοριοποίηση που μας διακρίνει τα χαρακτηρίζουμε ως ιστορικά, ο συγγραφέας δε ξεχνά τον πολιτικό. Ο Νίκος Θέμελης δεν αρκέστηκε να ζωντανέψει μέσα από εικόνες και περιγραφές μια εποχή παλιότερη από αυτή που ζούμε,πράγμα που έκανε με μεγάλη δεξιοτεχνία, αλλά όπως ο ίδιος είπε κάποτε, θέλησε να προχωρήσει λίγο στο βάθος της Ιστορίας, να δει τις ρίζες και τους απόηχους κάποιων προβλημάτων του χθές στο σήμερα. Και το έκανε με συνέπεια και σεβασμό.

Λυπάμαι γιατί δε θα ξανατρέξω στα βιβλιοπωλεία να πάρω ένα βιβλίο του νωπό ακόμη από το τυπογραφείο. Ποτέ πια δε θα βυθιστώ στην απόλαυση της πρώτης ανάγνωσης της γραφής του. Ποτέ πια δε θα συμφωνήσω, αλλά και δε θα διαφωνήσω με κάποιες από τις ιδέες και τις θέσεις του. Η λέξη "Τέλος" γράφηκε οριστικά. Ο Νίκος Θέμελης ανήκει και αυτός στην Ιστορία.

Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012

ΔΙΧΩΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΑ


Το βιβλίο για το οποίο θα σας μιλήσω σήμερα είναι το «Δίχως Καλοκαίρια» ( Εκδόσεις Πάργα 2011) της Κίκας Πουλχερίου. Πρόκειται για συλλογή διηγημάτων, μερικά από τα οποία είχαν δημοσιευθεί κατά καιρούς σε διάφορα Κυπριακά Περιοδικά, είναι όμως η πρώτη φορά που η καταξιωμένη και πολυβραβευμένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων, Κίκα Πουλχερίου, αποφασίζει να εκδώσει συγκεντρωμένα τα πιο χαρακτηριστικά και υποψιάζομαι,τα πιο αγαπητά στην ίδια, διηγήματά της που δεν απευθύνονται σε τρυφερές παιδικές ψυχές, αλλά στις εν πολλοίς πετρωμένες από το χρόνο και τις συνθήκες ψυχές ημών των «μεγάλων». Με τρυφερή, αλλά καιταυτόχρονα μεστή γραφή, η κ. Πουλχερίου μας καλεί δούμε μέσα από το πρίσμα της δικής της ευαίσθητης ματιάς καθημερινές ανθρώπινες ιστορίες, με φόντο πάντα την πληγωμένη Κύπρο της μετά τον Αττίλα εποχής. Ιστορίες ανθρώπινης μοναξιάς, όπως είναι « Το ταξίδι», «Ο Τροχονόμος», «Η Μαριονέτα». Ιστορίες πικρόγλυκων αναμνήσεων, όπως «Η Τζένη» και « Η ανάμνηση».Ιστορίες διαψεύσεων ιδεωδών «η Απογοήτευση» και ελπίδων τα «Κόκκινα Τριαντάφυλλα». Ιστορίες ανθρωπιάς, « Το δαχτυλίδι» και η «Άγνωστη Ρίτα». Ενώ στην «Αρχάρια» θίγεται ένα πολύ ευαίσθητο θέμα των γυναικών που έπεσαν θύματα βιασμού, σώματος και ψυχής, θύματα και αυτές της βίας του πολέμου.
Κάθε ιστορία, κάθε διήγημα, και ένα διαμάντι, υπόδειγμα γραφής και ύφους. Η μικρή φόρμα δεν εμποδίζει τη συγγραφέα να στήσει με πληρότητα τους μύθους της και να δημιουργήσει χαρακτήρες αληθινούς. Ανθρώπους που θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς οι ίδιοι. Διαβάζοντας τα διηγήματα δεν ήταν λίγες οι φορές που ένιωσα να ταυτίζομαι με τα αισθήματα των ηρωίδων δοσμένα με τα μάτια της συγγραφέως. Η μακρά θητεία της Κίκας Πουλχερίου στο παιδικό και εφηβικό βιβλίο, αλλά και η ευδόκιμη θητεία της ως εκπαιδευτικού, τη βοηθά να βλέπει με ξεκάθαρο βλέμμα την ανθρώπινη ψυχή και να μπορεί να κάνει τον αναγνώστη κοινωνό των αισθημάτων και παρατηρήσεών της.
Από τα δώδεκα διηγήματα της συλλογής, δυσκολεύτηκα πολύ να ξεχωρίσω ποια απ΄όλα με συγκίνησαν περισσότερο, χωρίς να θέλω να αδικήσω τα άλλα. Διάλεξα τον « Περίπατο» και την «Προσμονή»
Ο «Περίπατος» μιλάει για την αλλοτρίωση και έλλειψη επικοινωνίας. Η τυχαία συνάντηση δύο ανόμοιων ανθρώπων, μιας μεγάλης γυναίκας και ενός νέου με θολωμένο» μυαλό. Συναντιούνται τη μοναδική φορά που η γυναίκα, ζώντας χρόνια στο περιχαρακωμένο χώρο της, εκεί που η ίδια έχει αυτοπεριορίσει τη ζωή της αποφασίζει να κάνει ένα περίπατο στην πόλη της αναζητώντας τον χαμένο χρόνο της ζωής της. Η γυναίκα τρομάζει, πανικοβάλλεται με την απρόοπτη και αλλόκοτη συνάντηση, τα χρόνια έχουν βαρύνει πάνω της είναι φανερό πως έχει χάσει τους κώδικες ανθρώπινης επικοινωνίας και δεν ξέρει πώς να αντιδράσει στην αδικαιολόγητα φιλική και οικεία συμπεριφορά του νέου με το θολωμένο μυαλό. Η ευκαιρία να πλησιάσει ένα συνάνθρωπο χάνεται οριστικά. Στο τέλος είναι αργά πια για να επανορθώσει και τα δάκρυα δεν μπορούν να διώξουν τις τύψεις που αναπόφευκτα έρχονται..
Στην «Προσμονή» με συγκίνηση και ευαισθησία η συγγραφέας στήνει μπροστά μας ολοζώντανη την εικόνα της μάνας, που κρατώντας στα χέρια τη φωτογραφία του «αγνοούμενου» γιού της, περιμένει με ανάμικτα αισθήματα αγωνίας και ελπίδας μαζί με άλλες μανάδες,τα λεωφορεία που θα φέρουν κάποιους από τους αιχμαλώτους που επιστρέφουν. Η λυπημένη φωνή της θυμίζει στη συγγραφέα μια εικόνα που βίωσε μικρή. Μια μάνα πουλιών θρηνούσε τα παιδιά της που πήραν από τη φωλιά της κάποια παλιόπαιδα. Η συγγραφέας νιώθει τη γυναίκα αδερφή της,μένει μαζί της ως το τέλος όταν θα διαψευσθούν οι ελπίδες της και γίνεται μάρτυρας του συγκλονιστικού σπαραγμού της « Τα χέρια της ακίνητα σαν τσακισμένες φτερούγες στέλλανε επίκληση στον ουρανό για τα πουλιά της ΄Ανοιξης που μας τα πήρανε και δεν ξαναγύρισαν».
Αναζητήσετε και διαβάστε το βιβλίο αυτό της Κίκας Πουλχερίου και θαυμάστε πως μέσα στις 89 σελίδες του κατάφερε να συμπυκνώσει τόσα μηνύματα και να θίξει τόσες ευαίσθητες χορδές.. Είμαι σίγουρη πως θα σας συγκινήσει το ίδιο όπως συγκίνησε και εμένα. Να είναι καλοτάξιδο.

Κίκα Πουλχερίου, αυτή την ανάρτηση στη χρωστούσα καιρό, σκέφτηκα να την αναρτήσω σήμερα, μαζί με τις ευχές μου για τη γιορτή σου και τις ευχαριστίες μου για τις ωραίες στιγμές που με έκανες να μοιραστώ μαζί σου.