Ακολουθώντας και πάλι τη γραμμμή της Θάλασσας

Την Κυριακή, λίγο μετά τις εκλογές, έθεσα σε φίλη το ερώτημα «Και τώρα τι;» και η φίλη που είναι σοφή και ξέρει καλά ιστορία μου είπε: «Ποίει μουσικήν και εργάζου».. Αυτό λοιπόν σκοπεύω να κάνω και ξεχνώντας εκλογές και κόμματα να σας ξεναγήσω σε ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο με οδηγό το καινούργιο βιβλίο της Νοέλ Μπάξερ «Ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας» που είχα την τιμή να παρουσιάσω προχθές βράδυ στον «Ιανό». Το καινούργιο βιβλίο της Νοέλ λοιπόν, όπως και τα προηγούμενα της, αλλά πιο πολύ από εκείνα, κινείται σε περισσότερα του ενός επίπεδα. Ιστορίες παράλληλες, κρυμμένες η μία μέσα στην άλλη, σαν τις Ρωσικές κούκλες, ή σαν τα πέταλα ενός εκατόφυλλου τριαντάφυλλου. Ιστορίες απ το μακρινό παρελθόν και άλλες πιο πρόσφατες.Αρώματα και μηνύματα αλλοτινών εποχών που επιβιώνουν στο σήμερα. Κάποιες μοιάζουν άσχετες με το κυρίως θέμα στην πραγματικότητα όμως δίνουν κάποια κλειδιά στον προσεκτικό αναγνώστη.Ιστορίες που αλληλοσυμπληρώνονται και παράλληλα ολοκληρώνονται. Ένας παλιός χάρτης που έφτιαξε κάποτε ένας Ενετός ταξιδευτής των ακτών του Ιονίου που αργότερα έγινε πειρατής τρομερός, αλλά που στο τέλος τον κέρδισε η στεριά και μια γυναίκα συνδέει τόπους και εποχές. Ο χαρτογράφος πειρατής κληροδοτεί το χάρτη σε όλες τις απογόνους του μαζί και μια ευχή, μια προτροπή, «Στα δύσκολα ακολουθούμε τη θάλασσα» Την προτροπή του μακρινού προγόνου ακολουθεί και η Βενέτα, ένα κορίτσι από τη Νοτιοδυτική Πελοπόννησο, απόγονος της πρώτης Βενετίας της κόρης του πειρατή. Όταν η ζωή της δείχνει το άγριο πρόσωπό της φεύγει τρέχοντας σαν αερικό μέσα στη νύχτα ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας. Με οδηγό το χάρτη του Ενετού προγόνου της και τη βοήθεια του ίδιου φτάνει κάποτε στην Κεφαλονιά. Εκεί κρύβει τις πληγές και το παρελθόν της, χωρίς όμως να ξεχνά… Η εγγονή της Βενέτας, Βενετία και αυτή, νέα και ωραία, μόλις είκοσι χρονών, τρέφει από παιδί ένα όνειρο που της καλλιέργησε ο παππούς της, ο ιδιόρρυθμος Κεφαλλονίτης άντρας της Βενέτας, μιλώντας της συνεχώς για το μυθικό αρχαιολόγο Σλήμαν, το ταξίδι του στο νησί τους και τη γνωριμία του με τον παππού του, Το όνειρο της Βενετίας είναι να γίνει αρχαιολόγος και ακολουθώντας τα χνάρια του Σλήμαν να συνεχίσει το έργο του. Το όνειρο όμως δε μοιάζει να υλοποιείται, τρείς φορές έχει αποτύχει να μπει στην Αρχαιολογική Σχολή. Το μέλλον της μοιάζει προδιαγεγραμμένο, μουντό, σαν των γυναικών του άμεσου περίγυρού της. Θα έχει και Βενετία την κοινή μοίρα των γυναικών που χάνουν χωρίς να το συνειδητοποιήσουν, ή όταν το συνειδητοποιήσουν είναι πια αργά, αυτό που ήταν πολύτιμο και έπρεπε να το διαφυλάξουν. Αναρωτιέται η Βενετία αν απέτυχε γιατί τα όνειρά της ήταν αδύνατα, αδύναμα. Ίσως να μην ήταν δυνατά, όπως εκείνα του Σλήμαν που έβλεπε κάτω από τους σωρούς των χωμάτων την πόλη του Πριάμου ή τις Μυκήνες, που πίστευε, ενώ άλλοι τον κορόιδευαν, πως ο ΄Ομηρος έλεγε αλήθεια. Στην άβυσσο του μέλλοντος που χάσκει μπροστά στη Βενετία κανείς δε μπορεί να τη βοηθήσει να βρει το δρόμο της. Μόνη και απογοητευμένη πρέπει να πάρει την απόφαση να αποχαιρετίσει για πάντα το όνειρό της. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει πρώτα να κάνει ένα ταξίδι προσκύνημα στους τόπους που πέρασε εκείνος, ο ιδανικός εραστής του Ομήρου και των μύθων. Το ταξίδι πρέπει να το κάνει μόνη. Είναι μια επίπονη διαδικασία το τελετουργικό της λήξης του Ονείρου της. Πυξίδα και οδηγούς στο ταξίδι της θα πάρει τις σημειώσεις στο ημερολόγιο του ίδιου του Σλήμαν του πρώτου ταξιδιού του στην Πελοπόννησο του 1868 και το χάρτη του Ενετού προγόνου, που θα της παραδώσει η γιαγιά της πριν φύγει. Πάτρα, Αίγιο, Αρχαία Κόρινθος και Ακροκόρινθος,Νεμέα. Μυκήνες, Τίρυνθα, ΄Αργος, Λέρνη, Ναύπλιο, οι σταθμοί του ταξιδιού και των αποχαιρετισμών. Στη διάρκεια του ταξιδιού θα γνωρίσει ανθρώπους, γυναίκες διαφορετικές από αυτές που ξέρει, και θα διδαχθεί το μεγάλο μάθημα, τη δύναμη της αγάπης και το άρωμα των δακρύων. Το ταξίδι όμως της Βενετίας δεν τελειώνει στο Ναύπλιο όπως τελείωσε το πρώτο εκείνο ταξίδι του Σλήμαν. Αυτή θα συνεχίσει να δει μέρη που εκείνος δεν είδε, τη Σπάρτη, το Μυστρά, τον Καιάδα, όπου και θα πετάξει σα δύο μεγάλες πέτρες τα όνειρά της και από εκεί θα κατηφορίσει στην Καλαμάτα, στην Πύλο του Νέστορα για να καταλήξει, τι έκπληξη, στο δικό μου χωριό, το Μάραθο, απέναντι από το νησάκι την Πρώτη που ξαπλώνει σαν κροκόδειλος στα νερά του Ιονίου. Η πλευρά της Πελοποννήσου που δε γνώρισε τότε ο Σλήμαν, αποκαλύπτεται τώρα στη Βενετία και της αποκαλύπτει φοβερά μυστικά καλά φυλαγμένα χρόνια τώρα. Η Βενετία, όπως παλιότερα η συνονόματη γιαγιά της, έτσι και εκείνη σε μια μοναδικής έντασης σκηνή με τη «Μέγαιρα Ζαμπία» έρχεται αντιμέτωπη με το απόλυτο κακό και σαν τη γιαγιά της φεύγει και αυτή τρέχοντας στη νύχτα, ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας.. Μιας θάλασσας που θα έπρεπε, λέει η ηρωίδα, να ήταν γραμμένη με τρία ή και περισσότερα «σ» για να χωράει πολλούς ανθρώπους. Πολλούς καημούς. Η γραμμή της θάλασσας ακολουθεί το χάρτη του Ενετού και συμπληρώνει τα χαμένα κομμάτια του οδηγώντας την απόγονό του, όπως παλιότερα τη γιαγιά της, πίσω στο νησί που επιπλέει, την Κεφαλονιά. Ο κύκλος που άνοιξε χρόνια πριν πρέπει να κλείσει. Το πώς δε θα σας πω θα πρέπει να διαβάσετε το βιβλίο. Το βιβλίο είναι ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο. Ποιού χρόνου όμως; Και τι είναι χρόνος; Όσο διαβάζεις το βιβλίο συνειδητοποιείς ένα πράγμα, ο χρόνος δεν υπάρχει, τουλάχιστον όχι με τη συμβατική έννοια που του αποδίδουμε για ευκολία μας. Παρελθόν, παρόν, μέλλον είναι ένα, ενιαίο, αδιαίρετο, αενάως κινούμενο και μεταλλασσόμενο. Το παρελθόν υπάρχει στο παρόν και το παρόν γίνεται παρελθόν στο μέλλον που γίνεται παρόν…Ένας κύκλος χωρίς αρχή και τέλος. Η Βενετία νιώθει έντονη, ζωντανή την παρουσία του Σλήμαν, νιώθει την ανάσα του, μυρίζει, τον ιδρώτα του, Ο αιώνες νεκρός Ενετός πρόγονος συνομιλεί με τη νεαρή φυγάδα Βενέτα και τα κεφάλια τους ενώνονται καθώς σκύβουν πάνω από τον κατεστραμμένο χάρτη, και τη βοηθά να βρει το νησί που επιπλέει. Ο χρόνος καταργείται συγχέεται. Οι αιώνες έρχονται κοντά όχι μόνο στον ύπνο αλλά και στη καθημερινότητα, τα κεντημένα ερωτευμένα παγώνια του νεκροσέντονου του χαμένου αγαπημένου δεν είναι παρά το αντικατόπτρισμα των «άνομων» εραστών της εποχής του Νέστορα οι σκελετοί των οποίων βρέθηκαν να κοιτάζονται αντικριστά στην αιωνιότητα; Τίποτε λοιπόν δεν πεθαίνει τίποτε δε χάνεται, αιωρείται γύρω μας, σαν άρωμα μνήμης, σα σκόνη αιώνων, σαν ελπίδα αγέννητου μέλλοντος. ‘Όπως καταλάβατε πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα βιβλίου. Ένα βιβλίο για απαιτητικούς αναγνώστες. Στ΄αλήθεια δεν ξέρω να πω τι είναι αυτό που με γοήτευσε περισσότερο, η γραφή, η ανυπέρβλητη γραφή της Νοέλ Μπάξερ, δείγματα της οποίας μας έχει δώσει με τα προηγούμενα βιβλία της, το «Από Δρυ παλιά και από πέτρα » και το «Τη νύχτα που γύρισε ο Χρόνος», ή οι καταιγιστικές εναλλαγές των εικόνων, ή οι απροσδόκητες, αλλά όχι και τόσο απρόσμενες για τον προσεκτικό αναγνώστη ανατροπές. Όλα και το καθένα χωριστά. Κάθε τόσο στεκόμουν για να αφήσω τις εικόνες να βουλιάξουν μέσα μου, να ακούσω τη μουσική των λέξεων, να νιώσω τον παλμό της καρδιάς της συγγραφέως που δεν έπαψε να είναι παρούσα κάτω από το μανδύα των άλλων γυναικών. Με δύω λόγια ένα μπορώ να πω. Το βιβλίο «Ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας» σας υπόσχεται μια αναγνωστική απόλαυση που θα σας συνοδεύει για καιρό αφού θα έχετε κλείσει το βιβλίο. Μην το χάσετε.